Besluit reclameverbod online casino’s ingegaan

Het Ministerie van Justitie en Veiligheid heeft op 19 april de definitieve tekst gepubliceerd van het verbod op ongerichte reclame voor online kansspelen. Vandaag, 1 juli 2023, gaat het verbod in waarmee gokreclames voor online casino’s op televisie, radio, en in de buitenlucht tot het verleden behoren. Ook affiliate-marketing heeft met nieuwe regels te maken; het besluit schrijft voor dat websites moeten aantonen dat 95% van hun bezoekers 24 jaar of ouder is.

Nog voordat de eerste legale online casino’s hun virtuele deuren openden, was er al discussie over gokreclames in Nederland. Die discussie werd alleen maar heviger op het moment dat de markt geopend werd en er veel gokreclames op televisie te zien waren.

In de eerste maand na de legalisering van online kansspelen pakten vooral staatsdeelnemingen Holland Casino en TOTO uit met hun gokreclames. In de maanden die daarop volgden nam dit van die aanbieders iets af, maar namen online casino’s BetCity en Kansino het stokje over. In de zomerperiode nam het aantal gokreclames af, maar dit bleek slechts tijdelijk te zijn. De maanden van het WK voetbal werden recordmaanden qua uitgaven aan gokreclames.

De gokreclames waren al kort na het openen van de gokmarkt, onderwerp van gesprek. In (talk)shows op televisie als Kassa, Plakshot, Even tot hier, EenVandaag, M, Nieuwsuur werden gokreclames besproken. Kamervragen, vaak van de hand van Bikker (ChristenUnie) en Van Nispen (SP) volgden al snel. Hoewel demissionair minister Sander Dekker het eigenlijk nog te vroeg voor een reclameverbod vond, stemde de kamer toch al in december 2021 in met de motie van Van Nispen die exact dat moest gaan bewerkstelligen.

Franc Weerwind (D66) verving Sander Dekker (VVD) en kreeg het dossier kansspelen in zijn portefeuille binnen Rutte IV. Hij kreeg meteen een interpellatiedebat om zijn oren over het verbod op gokreclames. Hij beloofde zijn best te gaan doen en kwam al eerder met een verbod op het gebruik van rolmodellen in gokreclames, een aanpassing die gemakkelijker te maken bleek.

Verbod gokreclames definitief

In april is het daadwerkelijke verbod op ongerichte reclames voor online kansspelen aangekondigd. Vanaf vandaag, 1 juli 2023, is het gedaan met gokreclames voor legale online casino’s op televisie, radio, in magazines, en in de buitenlucht.

“Reclame is nodig om het legale aanbod van online kansspelen kenbaar te maken, zodat mensen niet illegaal spelen. Tegelijk hebben we als overheid ook de plicht om kwetsbare groepen te beschermen tegen de risico’s van online kansspelen. Met dit verbod komen de kwetsbare groepen, in het bijzonder jongeren, minder in aanraking met deze reclames en beperken we de verleiding om aan risicovolle kansspelen te beginnen.”

Franc Weerwind, Minister voor Rechtsbescherming

Hoog-risico wordt ‘op afstand’

Waar de veranderingen aanvankelijk het verschil maakten tussen hoog-risico (casinospellen) en laag-risico (loterijen) kansspelen, is in het uiteindelijke besluit nu het onderscheid tussen online kansspelen en landgebonden kansspelen. Daarmee zijn landgebonden aanbieders uitgezonderd van de nieuwe bepalingen:

“Het verbod op ongerichte reclame dat in dit besluit is vervat, richt zich specifiek op kansspelen op afstand. Deze keuze is gemaakt omdat de aanleiding voor het verbod is gelegen in de sterke toename van de hoeveelheid kansspelreclame na de opening van de markt voor kansspelen op afstand in oktober 2021. Uit onderzoek komt ook naar voren dat problematisch spelen relatief vaak op internet plaatsvindt.”

Websites moeten aantonen 95% 24+ verkeer te hebben

In het besluit zijn specifieke bepalingen opgenomen voor online reclame. Waar online reclame aanvankelijk nog veel mogelijkheden leek te behouden, is in het uiteindelijke besluit een strenge eis opgenomen die in de versie die opgestuurd werd aan de Raad van State, nog niet voorkwam. Websites moeten kunnen aantonen dat minimaal 95% van hun bezoekers de leeftijd van 24 jaar of ouder hebben:

“Tot slot moet de vergunninghouder met de best mogelijke technieken aantonen dat reclame voor ten minste 95% personen heeft bereikt die 24 jaar of ouder waren. […] Daarmee wordt nog beperkte ruimte voor reclame gelaten. Tegelijk worden een maximale inspanning en een hoge ondergrens geëist om geen personen te bereiken die jonger dan 24 jaar zijn. […] Overigens is uit de inventarisatie ook gebleken dat het op een deel van de websites niet haalbaar is om er (aantoonbaar) voor te zorgen dat ten minste 95% van de personen die door een wervings- of reclameactiviteit zijn bereikt, de leeftijd van 24 jaar had bereikt. Daarmee is dan ook geen reclame toegestaan voor kansspelen op afstand op deze websites.”

Gevraagd om een reactie, geeft een woordvoerder van de minister aan dat geen enkele jongere reclame voor online gokken zou krijgen. Maar, zo geeft de woordvoerder aan, bleek dat niet realistisch:

“Maar we hebben goed geluisterd naar de adviezen die zijn gegeven: dat is nergens realistisch. Dan krijg je een totaalverbod op reclame en is het risico te groot dat mensen op het pad van illegaal gokaanbod terechtkomen. 

“95% 24+ is streng, maar blijkt op basis van een inventarisatie bij mediapartijen wel haalbaar. Dat is mogelijk niet haalbaar op alle websites en daar mag de reclame dus ook niet meer.”

Charlotte Hees, woordvoerder Ministerie van Justitie & Veiligheid

Reclame mocht ook volgens Artikel 2 lid 3 van het Besluit werving, reclame en verslavingspreventie kansspelen al niet gericht worden op kwetsbare groepen zoals jongvolwassenen. Partijen die reclame maakten voor online casino’s op internet, zoals affiliate-websites, werden door de aanbieders gevraagd naar statistieken over hun bezoekers. In de praktijk stelden de online casino’s als voorwaarde dat 75% tot 80% de leeftijd van 24 jaar of ouder moest hebben. Gevraagd waarom dit nu op 95% is gesteld, geeft het ministerie aan dat dat voorkomt uit hetzelfde streven geen enkele jongvolwassene gokreclame voor te schotelen:

“De percentages 75% tot 80% zijn percentages die partijen in de sector zelf hebben aangehouden. Er zijn niet eerder percentages voorgeschreven. Het gaat dan om de invulling van het reeds bestaande artikel 2  lid 3 van het Besluit werving, reclame en verslavingspreventie kansspelen. Voor het streven om geen enkele jongere met reclame voor online kansspelen te raken en jongeren voor de effecten van kansspelen te beschermen is 80% niet goed genoeg.”

Charlotte Hees, woordvoerder Ministerie van Justitie & Veiligheid

Volgend op dit onderdeel hebben sommige legale online casino’s, TOTO, BetCity, Holland Casino Online, ZEturf, en Betnation besloten (tijdelijk) te stoppen met sommige vormen van adverteren op het internet. Andere aanbieders hebben strikte voorzorgsmaatregelen getroffen en rapportages opgevraagd bij hun partners en daarna besloten door te gaan.

De Kansspelautoriteit liet eerder al eens weten er op 1 juli niet direct met gestrekt been in te gaan, maar vroeg aanbieders wel om de grenzen niet op te zoeken. Toch laat de toezichthouder in een nieuwsbericht weten dat het direct handhavend zal optreden zodra de Kansspelautoriteit ‘evidente overtredingen tegenkomt.

Gokreclames op websites/in apps moeten kunnen uitschakelen

In het besluit is opgenomen dat gebruikers van een website of een app, moeten kunnen aangeven dat ze geen gokreclames (meer) willen zien. Advertenties voor online casino’s moeten op dat moment niet meer getoond worden:

“Deze strikte, cumulatieve voorwaarden voor de uitzondering voor reclame via het internet en mediadiensten op aanvraag houden in de eerste plaats in dat mensen moeten kunnen aangeven dat zij de reclame niet willen ontvangen. Vergunninghouders zijn gehouden – eventueel via de derden met behulp van wie de wervings- en reclameactiviteiten worden ontplooid (artikel 1, onder e, Bwrvk) – mensen de gelegenheid te geven om kenbaar te maken dat zij geen reclame willen ontvangen. Deze gelegenheid kan bijvoorbeeld worden gegeven bij de toegang tot een website of het registreren van een account.”

Besluit ongerichte reclame kansspelen op afstand

Geen nieuwe sponsorcontracten

Sportsponsoring wordt pas op 1 juli 2025 verboden. Op dat moment is het niet alleen gedaan met de logo’s van online casino’s op shirts, maar ook op de boarding rondom het veld. De sport krijgt een langere overgangsperiode omdat “sponsoring voor de sport verstrekkende financiële implicaties” heeft.

Vanaf vandaag, 1 juli 2023, mogen er geen nieuwe contracten afgesloten worden tussen online casino’s en sportclubs:

“Daarbij beperkt de overgangstermijn zich tot sponsorovereenkomsten die voor de datum van inwerkingtreding van dit besluit zijn gesloten. Er is geen ruimte om gedurende deze termijn nieuwe overeenkomsten tot stand te brengen. Dit zou teveel afdoen aan het doel van het besluit om de hoeveelheid ongerichte reclame en het brede bereik hiervan terug te dringen.”

Besluit ongerichte reclame kansspelen op afstand

Reacties

Het Besluit ongerichte reclame kansspelen op afstand (Besluit orka) heeft veel reacties opgeroepen.

Mirjam Bikker

CasinoNieuws.nl heeft Mirjam Bikker gevraagd om een reactie maar die niet mogen ontvangen. Tegenover RTLNieuws reageerde Bikker als volgt:

“Eindelijk komt er een einde aan die golf van irritante gokreclames. Te veel mensen en zeker ook jongeren raken daardoor in stilte verslaafd, met alle ellende van dien. We willen de geldbeluste gokindustrie, die zich zonder scrupules opdringt aan kwetsbare mensen, zo snel mogelijk stoppen. Vandaag vieren we het succes dat we hun reclame stevig inperken. We kunnen niet wachten tot ook het verbod op shirtsponsoring en sportlocaties ingaat. Wat Engeland kan, kunnen wij ook.”

Mirjam Bikker, ChristenUnie

In een reactie op LinkedIn laat ChristenUnie-kamerlid Simon Fritschij op 1 juli na invoering van het verbod, weten dat dat ze nog meer beperkingen van online gokken nastreven:

“Maar het werk is nog niet klaar. De komende jaren zullen we de schade zien die legalisering van online gokken heeft aangericht en zal er werk moeten worden gemaakt van verslavingszorg. Ook zijn er nog stappen te zetten om de verwevenheid van gokken en sport te stoppen en om het gokaanbod dát er is minder verslavingsgevoelig te maken.”

Simon Fritschij, kamerlid ChristenUnie

Michiel van Nispen

Michiel van Nispen (SP) reageert tegenover CasinoNieuws verheugd op het verbod op gokreclames:

“Ik ben blij dat het verbod op ongerichte reclames voor risicovolle kansspelen er nu eindelijk gaat komen. Hier heb ik me al langere tijd politiek hard voor gemaakt. Omdat we zien dat het riskant is mensen er toe aan te zetten online te gaan gokken omdat het zulke problemen op kan leveren, voor mens en maatschappij. Dat is echt kwetsbaar. Goed om te zien dat deze belangen nu zwaarder gaan wegen.”

Michiel van Nispen, SP

VNLOK

Branchevereniging VNLOK geeft in een reactie aan het streven van de minister om kwetsbare groepen te beschermen te steunen. Maar, zo geeft de branchevereniging aan, vrezen ze wel dat door deze mate van reclamebeperking weer meer spelers bij illegale aanbieders gaan spelen:

“Het vinden van een goede balans tussen genoeg reclame maken om mensen van het illegale naar het legale aanbod te leiden en kwetsbare groepen zo goed mogelijk te beschermen, is lastig. Toch is dat de gemeenschappelijke opdracht voor de minister en voor ons. We hebben begrip voor de zorgen uit de samenleving dat reclame niet moet leiden tot meer probleemspelers. Dit besluit miskent echter het belang van reclame en het gaat voorbij aan de maatschappelijke verantwoordelijkheid die aanbieders al nemen. Wij zijn sceptisch of dit besluit de bescherming biedt aan kwetsbare groepen. Wij vragen de minister de gevolgen van dit besluit te monitoren om een averechts effect te voorkomen.”

Helma Lodders (voorzitter van de VNLOK)

NOGA

Peter-Paul de Goeij van branchevereniging NOGA heeft een reactie van gelijke strekking. Zoals ook op LinkedIn gedeeld, benadrukt hij tegenover CasinoNieuws.nl dat het gokreclamebeleid niet effectief is zolang er bij Google geadverteerd kan worden voor illegale online casino’s. Bovendien geeft De Goeij aan bezorgd te zijn over de impact van dit verbod op gokreclame voor nieuwe online casino’s:

“Met de minister, stelt ook NOGA de consumentenbescherming voorop. Het is dan ook goed dat dit Besluit, dat per 1 juli aanstaande inwerking treedt, vooral gericht is op de bescherming van jongvolwassenen en andere kwetsbare groepen. NOGA heeft echter steeds het belang van reclame voor kanalisatie onderstreept en wij blijven dan ook bezorgd over de negatieve effecten van het verbod op ongerichte reclame, op het aantal spelers dat weer voor illegale aanbieders gaat kiezen. Die vrees is niet uit de lucht gegrepen: in Italië heeft het reclameverbod tot een grote stijging in de deelname aan illegale kansspelen geleid. Daarbij zijn tot op de dag van vandaag twee van de vijf betaalde gokreclames op Google.nl van illegale aanbieders. Zolang dat lek niet gedicht wordt, is het Nederlandse gokreclamebeleid niet effectief. Tenslotte is NOGA ook bezorgd over de bijzondere nadelige werking voor aanbieders die nog een vergunning zullen krijgen: de overgangsperiode bij programma- en sportsponsoring komt niet toe aan nieuwe toetreders die nog niet voor inwerkingtreding van het Besluit per 1 juli een sponsorovereenkomst hebben gesloten. Dit maakt het speelveld voor nieuwe toetreders onnodig ongelijker en werpt een additionele toetredingsdrempel op.”

Peter-Paul de Goeij, NOGA

Justin Franssen

Justin Franssen, advocaat bij Kalff Katz & Franssen, heeft geen goed woord over voor het gepubliceerde besluit. Tegenover CasinoNieuws.nl zegt hij het volgende:

“Het is de zeer de vraag of dit draconische reclameverbod echt wenselijk is uit het oogpunt van spelersbescherming. Enerzijds is er geen overtuigend wetenschappelijk bewijs over de correlatie tussen ongerichte reclame en problematisch speelgedrag en anderzijds laten voorlopige cijfers uit 2021 juist een behoorlijke afname zien (circa 10%) van het aantal mensen dat zich meldde met een gokverslaving. Daarnaast is het de vraag of deze maatregel op termijn werkelijk dienstbaar is aan het consumentenbelang. Soortgelijke maatregelen hebben in Italië juist geleid tot zeer sterke en contraproductieve de-kanalisatie.  Het had meer in de rede gelegen bij de integrale wetsevaluatie in 2024 het reclamebeleid kritisch en op verantwoorde wijze tegen het licht te houden in de plaats hoofdzakelijk vanuit de onderbuik te reageren op basis van gereformeerd politiek gedachtengoed.”

Justin Franssen, Kalff Katz & Franssen advocaten

Machteld Robichon

Advocate Machteld Robichon van bureau Brandeis verbaast zich vooral over het gebrek aan onderbouwing voor de maatregelen. Tegenover CasinoNieuws.nl reageert zij als volgt:

“De kritiek van de Afdeling advisering van de raad van state over de onderbouwing van de noodzakelijkheid van dit verstrekkende reclameverbod blijft in het licht van de vrijheid van diensten overeind. De onderbouwing voor de invoering van dit vergaande verbod blijft zeer summier. Dit geldt evenzo voor de proportionaliteit. Door marktpartijen moeten zeer vergaande maatregelen getroffen worden. Ook daarvoor bestaat weinig onderbouwing.”

Machteld Robichon, bureau Brandeis

KVA

Steven Vrolijk van het Keurmerk Verantwoorde Affiliates is bezorgd over de impact van de bepaling die websites voorschrijft aan te tonen dat 95% van hun bezoekers 24 jaar of ouder is. Die bepaling brengt de kanalisatie in gevaar, zegt Vrolijk:

“Als KVA onderschrijven we net als de minister het belang van consumentenbescherming waardoor de rem op reclame-uitingen is ingegeven. Consumentenbescherming is juist waarom er gekozen is voor een gereguleerde markt. Met het Besluit ongerichte reclame kansspelen op afstand wordt er echter effectief een totaalverbod ingesteld voor online reclame. Het vereiste percentage van 95% voor bezoekers van 24 jaar of ouder, is namelijk onhaalbaar voor zelfs de meest welwillende (affiliate) websites. Als die websites gedwongen worden te stoppen door deze bepaling van de minister, dan lijkt de kanalisatiedoelstelling plotseling gigantisch bemoeilijkt te worden. Mensen die actief op zoek gaan naar informatie over legale online casino’s, zullen in de handen vallen van het illegale aanbod die de bepalingen en wetten niet naleven.”

Steven Vrolijk, KVA

Consumentenbond

In oktober 2021 trok de Consumentenbond zich al terug uit het overleg over de Reclamecode Online Kansspelen uit onvrede over de invulling. In de consultatieronde sprak de consumentenorganisatie zich uit voor een totaal verbod op gokreclames. Tegenover CasinoNieuws.nl reageert het positief op het reclameverbod zoals nu ingesteld:

“Dit is het resultaat van de starre opstelling van de sector. Niet willen luisteren naar de – terechte – kritiek vanuit de maatschappij (o.a. van ons). De goksector wilde het onderste uit de kan en krijgt nu het deksel op de neus. Ze hadden beter naar ons kunnen luisteren, dan waren ze beter af geweest.”

Gerard Spierenburg, woordvoerder ConsumentenBond