Een nieuw wetenschappelijk onderzoek toont aan dat een significant aantal Nederlandse gokbedrijven de wet overtreedt door op sociale media gokreclames te richten op jongvolwassenen. Opvallend is dat volgens de onderzoekers met name landgebonden aanbieders de regels nog overtreden.
Het onderzoek, getiteld “A significant minority of Dutch gambling adverts on social media illegally targeted and likely reached under-24s“, is uitgevoerd door Leon Y. Xiao en Callum Deery.
De twee onderzoekers maakten gebruik van de openbare advertentiebibliotheek van Meta (Facebook en Instagram), die inzichtelijk is geworden onder de Digitale Dienstenwet (Digital Services Act, DSA) van de Europese Unie. De onderzoekers analyseerden de doelgroepinstellingen van 277 recente advertenties van Nederlandse kansspelaanbieders.
Xiao en Deery toetsten of de advertenties voldeden aan het Besluit werving, reclame en verslavingspreventie kansspelen. Overtredingen meldden de onderzoekers bij de Kansspelautoriteit.
De onderzoekers benadrukken dat de resultaten nog niet definitief zijn, in afwachting van een formele academische peer review.
29,8% gokreclames voor landgebonden kent verkeerd ingestelde doelgroep
Volgens de Nederlandse kansspelwetgeving is het verboden reclame te richten op jongvolwassenen van 18 tot en met 23 jaar. Online aanbieders moeten bovendien aantonen dat minstens 95% van hun bereik 24 jaar of ouder is.
De resultaten laten een significant verschil zien tussen online en landgebonden aanbieders. Waar de naleving onder online casino's met 92,7% relatief hoog is, blijft die bij landgebonden casino's en speelhallen steken op slechts 70,2%. Bijna een derde (29,8%) van hun advertenties was illegaal gericht op de beschermde leeftijdsgroep.
Hoewel de online sector het beter doet, worden ook daar fouten gemaakt. Van de 220 onderzochte online advertenties waren er 16 (7,3%) gericht op jongvolwassenen.
Onderzoeker Leon Y. Xiao is in een reactie tegenover CasinoNieuws.nl kritisch over de prestaties van de landgebonden sector:
“Hoe dan ook hopen we dat landgevonden gokvergunninghouders zich maatschappelijk verantwoordelijker zullen gedragen door kwetsbare jongvolwassenen onder de 24 jaar altijd uit te sluiten van targeting, ongeacht eventuele wettelijke verplichtingen.”
Leon Y. Xiao
De onderzoekers uiten ook scherpe kritiek op Meta. Het socialemediabedrijf rapporteert het bereik onder jongeren in een brede categorie van '18-24 jaar'. Dit maakt het onmogelijk om precies vast te stellen hoeveel 18- tot en met 23-jarigen zijn bereikt, wat een correcte controle van de 95%-regel frustreert:
“Meta lijkt niet te voldoen aan de Digital Services Act door niet specifiek bekend te maken hoeveel jongeren onder de 24 jaar door gokadvertenties zijn bereikt, waardoor ons onderzoek wordt belemmerd en ook de verkeerde indruk wordt gewekt dat sommige advertenties met correcte leeftijdsgebonden targetinginstellingen illegaal jongeren onder de 24 jaar hebben bereikt.
“Meta moet het platformontwerp van zijn advertentiearchief voor sociale media verbeteren. De Europese Commissie moet de Digital Services Act strikt handhaven tegen toonaangevende sociale mediaplatforms om ervoor te zorgen dat de bedoeling van de wetgeving, namelijk het mogelijk maken van toegang tot gegevens, beter onderzoek en publieke controle, wordt bereikt.”
Leon Y. Xiao
Wetgeving voor landgebonden en online
Uit de gepubliceerde correspondentie met de Ksa blijkt dat de toezichthouder zich begeeft op het standpunt dat (aangezien de onderzoekers refereerden aan de 95% regel) de klachten alleen opgingen voor aanbieders van online gokken. Dat is gedefinieerd onder Hoofdstuk 2, Artikel 2ab, van het besluit die specifiek alleen opgaat voor houders “van een vergunning tot het organiseren van kansspelen op afstand”.
Xiao gaf in de mailwisseling aan zich op Hoofdstuk 2, Artikel 2, punt 4 van hetzelfde besluit te baseren, toen hij kenbaar maakte dat naar zijn inzien ook het landgebonden aanbod aan die regels moet voldoen, al geldt daar de 95% regel niet voor:
Hoofdstuk 2. Wervings- en reclameactiviteiten
Artikel 2
4. Onverminderd het eerste tot en met derde lid, richt de houder van een vergunning tot het organiseren van een speelcasino, tot het aanwezig hebben van een of meer kansspelautomaten in een speelautomatenhal of tot het organiseren van kansspelen op afstand zijn wervings- en reclameactiviteiten voor kansspelen niet op personen:
- a. in de leeftijdscategorie tussen 18 en 24 jaar;
- b.die zich hebben uitgesloten van deelname aan door hem georganiseerde kansspelen.
De Kansspelautoriteit geeft tegenover CasinoNieuws.nl aan bekend te zijn met de casussen en momenteel te bekijken of er overtredingen hebben plaatsgevonden.
Achtergrond van het onderzoek naar gokreclames
Xiao en Deery onderzochten eerder ‘loot boxes' in videogames. Zij gebruikten de advertentiebibliotheek van Meta om te controleren of game-ontwikkelaars zich hielden aan de regels voor het adverteren van deze virtuele schatkistjes. CasinoNieuws.nl schreef eerder al over Xiao's onderzoek naar lootboxes.
Tegenover CasinoNieuws.nl zegt Xiao dat hij op het idee kwam tijdens een conferentie over gokken georganiseerd door Ruth van Holst. Tijdens die conferentie hoorde Xiao voor het eerst over de leeftijdsbeperkingen die gelden voor gokreclames in Nederland. Xiao realiseerde zich dat dezelfde onderzoeksmethode die hij voor loot boxes gebruikte, ook ingezet kon worden voor een onderzoek naar naleving (en handhaving) bij online gokreclames op social media.
Het onderzoek van Xiao en Deery bouwt verder op werk van Sahra Mohamed en Joris Veerbeek. Zij schreven vorig jaar een artikel voor De Groene Amsterdammer over gokreclames en de gokbedrijven die op dat vlak in de fout gingen, genaamd ‘En toen kwam de deurwaarder langs’ (met losse onderzoeksverantwoording).
CasinoNieuws.nl toonde aan dat niet alleen de legale online casino's de fout ingaan op social media. Een speurtocht door dezelfde advertentiebibliotheek van Meta, liet duizenden reclames voor illegale online casino's zien. Een vergrootglas op één zo'n advertentie, liet zien dat een bereik van 300.000 Nederlanders mogelijk is. Ook op TikTok bereiken illegale goksites duizenden Nederlanders, toonde CasinoNieuws-redacteur Jeffrey Noeken aan.
Xiao en Deery hebben de methode inmiddels ook toegepast op de situatie in België. Vergelijkbare onderzoeken lopen nog in Ierland, Servië, en Kroatië.
Heb je het gokken niet meer onder controle? Dan kan je jezelf inschrijven in Cruks (Centraal Register Uitsluiting Kansspelen) via CruksRegister.nl. Eenmaal aangemeld voor die gokstop, kan je niet meer bij landgebonden en online casino’s spelen. Cruks is een middel, niet de ultieme oplossing. Lees onze pagina over bewust spelen en zoek hulp als je er niet alleen uitkomt.
