Het vierde en laatste blok van de rondetafelgesprekken over kansspelen bracht enkele van de belangrijkste experts en de toezichthouder aan tafel. Helma Lodders (VNLOK), Charlotte van Miltenburg (IPSOS I&O), Olivier Hendriks (WODC), en Michel Groothuizen, voorzitter van de Kansspelautoriteit, bespraken de staat van de legale en illegale gokmarkt, de effectiviteit van Cruks, en de noodzaak van aanvullende maatregelen.
Michel Groothuizen heeft het tijdens het rondetafelgesprek over speellimieten binnen de legale kansspelmarkt. Groothuizen verwacht dat de overkoepelende limieten mogelijk hoger gaan worden dan de nu bestaande speellimieten. Hij benadrukte dat hoewel overkoepelende limieten mogelijk hoger uitvallen, extreem hoge verliezen in het legale circuit beter beperkt blijven vergeleken met de verliezen in de illegale sector. “Wat er op de legale markt gebeurt, is niet altijd goed, maar vergeleken met illegaal is dat echt bijna een ‘heilige wereld’,” stelde de voorzitter van de Kansspelautoriteit (Ksa).
Taskforce
Het aanpakken van illegale aanbieders blijft echter een uitdaging, zo legt Groothuizen uit. De Kansspelautoriteit probeert de infrastructuur van illegale partijen te verstoren door samen te werken met banken, betaalproviders, en techbedrijven zoals Meta en Google. Ondanks deze inspanningen blijft er een flinke hoeveelheid geld naar illegale aanbieders stromen.
Brancheverenigingen VNLOK en NOGA pleiten daarom voor een taskforce met een concreet plan om illegaliteit tegen te gaan, zo geeft voorzitter Lodders van VNLOK aan. Dit plan moet zich niet alleen richten op illegale online casino's, maar ook op social media en crypto, die steeds vaker een rol spelen bij illegale kansspelen. Volgens onderzoek van de Kansspelautoriteit vloeit momenteel 51% van het ingezette geld richting illegale aanbieders, wat de risico’s op verslaving en criminaliteit vergroot.
De toezichthouder is de afgelopen jaren gegroeid van minder dan 70 medewerkers naar ruim 210, zo gaf Groothuizen aan. Op de vraag of er nog meer personeel nodig is als de Kansspelautoriteit meer bevoegdheden krijgt liet de voorzitter weten dat de uitbreiding van bevoegdheden belangrijker is dan het aannemen van extra personeel. Dit zou de aanpak van illegale aanbieders verbeteren en versnellen en dat is volgens Groothuizen van groot belang.
Cruks: gestage groei, maar tekortkomingen blijven
Groothuizen gaf aan dat Cruks een gestage stijging kent in vrijwillige inschrijvingen, maar dat de onvrijwillige inschrijvingen achterblijven. Momenteel gaat het slechts om enkele honderden gevallen.
Er werd ook gediscussieerd over de duur van de uitsluiting via Cruks. De huidige termijn van zes maanden wordt als te kort ervaren, met een pleidooi om dit te verlengen naar minimaal een jaar. Daarnaast zou er een filter moeten komen om ervoor te zorgen dat spelers die in Cruks geregistreerd staan geen gokreclames meer te zien krijgen.
Het probleem hierbij is de wijze waarop Cruks is ingericht. Groothuizen legde de Kamerleden uit dat Cruks zo is ingericht dat het volledig anoniem is. Zelfs de Kansspelautoriteit kan niet zien welke personen in Cruks staan. Hierdoor is beleid maken met betrekking tot personen die in Cruks staan niet mogelijk. Zorgen dat reclame-uitingen niet bij Cruks-geregistreerden terechtkomen is immers lastig als gokbedrijven niet weten wie deze Cruks-geregistreerden zijn.
Daarnaast moet de procedure voor inschrijving versneld worden, zo was te horen in het vierde blok. Het systeem is nu volledig anoniem, maar veel spelers zouden hun anonimiteit willen opgeven in ruil voor betere nazorg en ondersteuning. Lodders stelde tevens voor dat de welkomstmail van Cruks duidelijke verwijzingen zou moeten bevatten naar hulpinstanties, niet alleen voor gokkers zelf, maar ook voor hun naasten.
Een ander knelpunt is dat illegale aanbieders nog steeds bereikbaar blijven voor spelers die in Cruks staan. Lodders gaf aan dat de Ksa bezig is met een pilot om deze goksites zonder vergunning te blokkeren voor mensen die via Cruks een gokstop hebben genomen.
Online gokken brengt meer risico’s
Charlotte van Miltenburg van IPSOS haalde onderzoeksresultaten aan waaruit blijkt dat 95% van de spelers incidenteel legaal gokt, terwijl 5% een verhoogd risico loopt. Jongvolwassenen vormen een kwetsbare groep en gokken vaker online dan fysiek. Dit brengt extra risico’s met zich mee.
Uit onderzoek blijkt verder dat bijna 80% van de spelers het belangrijk vindt om op een legale site te spelen, maar dat ze moeite hebben om het verschil tussen legaal en illegaal aanbod te herkennen. Een kwart van de ondervraagde online gokkers weet zelfs niet eens of zij legaal of illegaal gokken. Jongvolwassenen geven daarnaast aan behoefte te hebben aan meer informatie over kansspelen.
Olivier Hendriks van WODC voegde toe dat speellimieten niet effectief zijn zolang ze niet overkoepelend worden ingesteld. Hij benadrukte daarnaast dat reclame nog steeds kwetsbare groepen bereikt en dat minimalisering van reclames noodzakelijk blijft.
Van Miltenburg en Hendriks werden gevraagd of de legalisering van de online gokmarkt heeft geleid tot een hogere druk op de GGZ. Van Miltenburg gaf aan dat 70% van de nieuwe spelers pas is gaan gokken na de legalisering. Hendriks voegde daaraan toe dat vooral jonge spelers extra gevoelig zijn voor verslaving en dat de zorgplicht van aanbieders vaak gebrekkig wordt ingevuld. LADIS-cijfers tonen een lichte stijging in het aantal gokverslaafden dat zich bij hulpinstanties meldt.
Strengere controle op vergunningen
Kamerlid Van Nispen pleitte voor een strenger vergunningenbeleid en riep daarnaast op tot een bredere verspreiding van het boek van Michael van Dijk binnen de gokbranche. Groothuizen gaf aan dat de Ksa vergunningen kan intrekken, maar dat dit een complexe en ingrijpende maatregel is. Dit wordt binnen de interne omgeving gezien als ‘nucleaire optie' gezien. De komende periode worden diverse vergunningen, die een looptijd van vijf jaar hebben, herbeoordeeld, waarbij een integrale integriteitsbeoordeling zal plaatsvinden. Dit is een minder complexe maatregel dan het intrekken van een vergunning.
Lodders benadrukte dat leden van VNLOK nauw samenwerken met zorginstellingen en dat alle online interacties met spelers worden gemonitord en besproken met hulporganisaties. Daarnaast werd besproken dat minderjarigen nog steeds in aanraking komen met illegale kansspelen. Via platforms als Meld Vals Spel worden signalen ontvangen over illegale goksites die banklogo’s van Nederlandse banken gebruiken om betrouwbaarheid uit te stralen.
Groothuizen sloot af met de opmerking dat Cruks een bewuste keuze is om volledig anoniem te zijn. Dit heeft als consequentie dat er, zoals eerder besproken, geen specifiek beleid kan worden ontwikkeld voor geregistreerde spelers. Ondanks deze beperkingen blijft de toezichthouder vasthouden aan het huidige anonieme systeem.
