De Nederlandse kansspelindustrie spreekt liever over ‘spelen’ dan over ‘gokken’, een voorbeeld nemend aan de buitenlandse goksector die ‘gambling’ al jaren geleden inruilde voor ‘gaming’. Niet alleen de online casino’s gebruiken de verzachtende term, ook door bijvoorbeeld de Kansspelautoriteit en het Ministerie van Justitie en Veiligheid werd de term ‘spelen’ geadopteerd. Yvon Jansma gooit het roer nou om. Haar Centrum voor Verantwoord Spelen heet voortaan het Centrum voor Verantwoord Gokken.
Frank Op de Woerd: Gokken dus, niet spelen.
Yvon Jansma: Na meer dan tien jaar de naam Centrum voor Verantwoord Spelen te hebben gehad, heb ik de naam gewijzigd in Centrum voor Verantwoord Gokken. Dat is een besluit waarover ik heel lang heb nagedacht. Ik heb gesproken met verschillende mensen uit de industrie en diverse ervaringsdeskundigen.
Ook bij aanbieders zie ik dat ze steeds vaker het woord gokken gebruiken als het over hun aanbod gaat. Ik heb verder gekeken naar wat er maatschappelijk allemaal gaande is.
Uiteindelijk concludeerde ik: het is wel tijd. Ik ga het gewoon het Centrum voor Verantwoord Gokken noemen. We noemen het zoals het is en daar is helemaal niets mis mee.
Hoe ben je tien jaar geleden op die naam gekomen? Wat was de gedachte om toen te kiezen voor Verantwoord Spelen?
Het heeft eerst nog even het Verantwoord Spelen Centrum geheten. Toen bestond ook de voorloper van NOGA nog trouwens; Stichting Speel Verantwoord. Dat leek al heel erg op elkaar en dat was dus sowieso verwarrend.
“Het was vanuit strategisch oogpunt slim om het niet te veel over gokken te hebben, maar het spelen te noemen.”
Yvon Jansma, Centrum voor Verantwoord Gokken
In die tijd waren we natuurlijk vooral bezig om de regulering voor elkaar te krijgen. Het was vanuit strategisch oogpunt slim om het niet te veel over gokken te hebben, maar het spelen te noemen. We wilden benadrukken dat heel veel mensen – en gelukkig nog steeds – recreatief spelen. Nu moet ik het eigenlijk recreatief gokken noemen; je merkt dat ik er zelf ook echt nog aan moet wennen.
Het Centrum voor Verantwoord Gokken heeft zich altijd primair gericht op de recreatieve speler. Ik heb altijd gezegd: hou die speler vooral ook recreatief. Natuurlijk moet er ook een focus zijn op die mensen die de controle kwijtraken en verslaafd raken aan gokken. Maar als jij je als merk primair op die recreatieve speler focust, dan heb je automatisch ook minder probleemspelers.
Het is niet zo dat spelen opeens een taboe-woord is geworden. Maar bij die recreatieve doelgroep vond ik spelen toen meer passen dan gokken. Dat was in die tijd veel meer gangbaar. Nu is het wenselijk om duidelijkheid te creëren. Nu is het tijd om het gewoon gokken te noemen.
Tien jaar geleden was het gangbaar om het spelen te noemen, maar dat kwam omdat het dus een strategische keuze was om het zo te noemen. Twintig jaar geleden noemde niemand het spelen en sprak iedereen over gokken.
Ja, dat klopt. Wie weet dat ik over tien jaar weer ga zeggen: het moet spelen worden. In deze tijdgeest vind ik gokken passend. Er hoeft ook niks mis mee te zijn om af en toe een gokje te wagen.
Het stigma op gokken en het spelen bij een casino verklein je ook door het gewoon gokken te noemen.
Dat stigma bestaat nog steeds.
Ik spreek medewerkers van zowel landgebonden als online casino’s. Er is bij sommige medewerkers nog steeds een soort van schaamte om te zeggen dat je een casino bezoekt, dat je online gokt, of dat je werkt bij een casino.
“Het stigma op gokken en het spelen bij een casino verklein je ook door het gewoon gokken te noemen.”
Yvon Jansma, Centrum voor Verantwoord Gokken
Om dat stigma – ook van de probleemspelers – te verkleinen, helpt het om het gewoon gokken te noemen. Je gaat naar het casino en je gokt. Laten we hopen dat je verantwoord gokt en dat je een hele leuke tijd hebt. Zo zie ik het.
Wat ook meespeelde in deze keuze, is dat ik toch nog regelmatig vragen kreeg van mensen van buiten de kansspelsector. Die weten niet wie ik ben of wat het Centrum voor Verantwoord Spelen doet. Die vragen dan bijvoorbeeld of ik rubberen tegels om de speeltoestellen plaats. Of dat ik iets met kinderen doe. Centrum voor Verantwoord Gokken is dan een stuk duidelijker.
LeoVegas heeft vorige week zijn tweede vergunning gekregen. Ik hoop en ik verwacht dat er nog een aantal anderen bijkomen maar daarna zal de Nederlandse markt stabiliseren. De kaarten zijn inmiddels wel een beetje geschud. Daarom hebben we met het centrum een bredere vizier dan alleen Nederland. Nu al krijg ik ook vanuit het buitenland steeds vaker de vraag of ik ze kan helpen bij hun verslavingspreventiebeleid en het opzetten van trainingen. Daarmee ben ik dan al niet langer alleen gericht op de Nederlandse markt. Ik richt me nu nog op aanbieders die in Nederland opereren maar ook in het buitenland vergunningen hebben. Daar, op de internationale markt, zie je dezelfde ontwikkeling. Waar men het eerst veel gaming noemde, daar wordt nu ook weer meer gambling gebruikt.
Hoe is het wettelijk kader voor een verslavingspreventiebeleid zoals jij dat opstelt? Moet je, als je je ook op andere markten richt, die wetgeving uit je hoofd gaan leren?
Uit je hoofd leren gaat wat ver. Je hebt hier natuurlijk de basiscursus, een aanvullende cursus, de wettelijk verplichte cursussen. In de meeste andere landen is dat niet zo ingericht. Ik denk wel dat dit gaat komen. Ik anticipeer op mogelijke wetgeving in die landen, maar ook op aanbieders die het uit eigen beweging doen.
Dat laatste zie je wel meer de afgelopen jaren. De bereidheid van aanbieders op het gebied van verslavingspreventie, groeit enorm.
Waar wordt dat door ingegeven naar jouw idee? Is dat de tijdgeest? De wetgeving?
Het zal een combinatie van beiden zijn.
Wat ook telt is maatschappelijk verantwoord ondernemen. Als je verslavingspreventie belangrijk maakt, maak je wel een statement. Een aantal aanbieders doen dat al heel sterk. Die communiceren duidelijk dat ze hun business niet willen bouwen op probleemspelers. Als één partij, of een aantal partijen, dat sterk uitdragen, dan zie je dat dit voorbeeld gevolgd wordt.
Het is raar om te zeggen dat je niets met verslavingspreventie zou doen, ook al hoeft het in andere landen niet per se zoals op de manier waarop het in Nederland is geregeld.
Verslavingspreventie is een onderdeel van de kansspelindustrie, een tak die alleen maar groeit. Dat zie je ook aan de awards bijvoorbeeld; er is geen award-show zonder trofee voor verslavingspreventie.
“Wat ook telt is maatschappelijk verantwoord ondernemen. Als je verslavingspreventie belangrijk maakt, maak je wel een statement.”
Yvon Jansma, Centrum voor Verantwoord Gokken
Naar verslavingspreventie gaat veel aandacht toe, met goede redenen natuurlijk.
Absoluut. Het is ook hard nodig. Als je de spelers recreatief wilt houden, dan moet je wel een aantal dingen doen als aanbieder. Je moet daar opmerkzaam op zijn. Als je dat doet, dan mag je daar ook best trots op zijn. Als je als bedrijf daar tijd, energie, geld, en mensen insteekt; dan mag je dat ook best uitdragen.
Is het niet vooral iets voor een mooi PR-moment? Of zie ik het dan te negatief?
Ja, ik denk dat je het dan iets te negatief ziet. Als je het alleen maar zegt, maar niet doet, dan is het alleen een PR-moment. Maar als je het ook doet, dan maak je een statement. Als je er naar handelt, onderscheid je je ook van je concurrenten.
Waar komt de naamswijziging verder vandaan?
Ik heb een heel lijstje met punten die me hebben doen besluiten de naam te wijzigen. Een van de andere redenen – maar die staat wel op nummer vier op mijn lijstje – is dat er ook een Centrum voor Verantwoord Gamen gaat komen, wat zich richt op de arcades. Met de nieuwe naam voor Centrum voor Verantwoord Gokken is het onderscheid tussen gamen en gokken ook duidelijk.
Beide ondernemingen krijgen een nieuwe website en een nieuwe academy. Voor het Centrum voor Verantwoord Gokken heet die de Casino Academy. Daar komen alle cursussen en trainingen op te staan. Uiteraard zitten daar de wettelijk verplichte cursussen bij, maar ook hele andere trainingen, zowel voor landbased als online casino’s.
Wat is het grootste verschil tussen de cursussen voor landbased en online?
Dat vind ik een mooie vraag. In een landgebonden casino zie je de gast. Je kan daar fysiek een gesprek mee voeren. Je kunt en moet op hele andere signalen letten. Je hebt andere gespreksvaardigheden nodig.
Bij een online casino heb je natuurlijk de mazzel dat je heel veel data hebt. Iemand kan wel tegen je liegen of iets ontkennen, maar als je het spelersaccount opent zie je op de minuut nauwkeurig wat er gebeurd is. We hebben speciale trainingen voor gesprekken voeren met mensen via de chat, wat toch de meest gebruikte manier van communiceren is. Maar er wordt ook veel gebeld, en dat vraagt weer andere competenties.
“Het grote voordeel van online vind ik toch dat je als online casino limieten kan instellen.”
Yvon Jansma, Centrum voor Verantwoord Gokken
Wat is in jouw ervaring effectiever?
Als we het over politieke besluitvorming hebben, zeg ik altijd ‘Baseer je op de feiten.’ Als je online kijkt, heb je natuurlijk alle feiten op een rijtje. Dat geeft je wel een goed beeld. En daarnaast heb je online veel systemen die je daarbij kunnen helpen. Die genereren automatische risicoscores, et cetera.
Het grote voordeel van online vind ik toch dat je als online casino limieten kan instellen. De speler kan die zelf instellen natuurlijk – dat aanbieden is verplicht – maar het casino kan dat ook doen, al dan niet automatisch.
Als ik naar een landgebonden casino ga, dan wordt er – bij mijn weten – niet aan mensen gevraagd hoeveel ze maximaal willen verliezen die avond. Daardoor is er veel lastiger zicht te krijgen op wat iemand financieel wel of niet kan dragen. Een online casino kan gewoon documentatie opvragen. ‘Bewijs maar dat je het je kunt veroorloven om voor dat bedrag te spelen bij ons.’
Bij de landgebonden speelhallen kun je “maar” 40 euro per uur verliezen, toch? Dat is in Holland Casino anders maar er is dus wel al een soort van limiet.
Dat is een gemiddelde over een hele lange periode. Stel, wij gaan vanmiddag naar een landgebonden casino, dan kunnen wij best in een uur meer dan € 40 verliezen. Dat is berekend over heel veel aantal uren.
Ik hoorde goede verhalen over het evenement ter ere van jullie 10-jarig bestaan.
Het 10-jarig jubileum was een boven verwachting groot succes, ook voor mij. Waarom? Omdat werkelijk de dialoog werd aangegaan. Iedereen die mij een beetje kent, weet dat ik daar ook voor sta; verbinding en dialoog. Met name met partijen die van nature wellicht minder met elkaar spreken, deden dat daar wel. Op een hele actieve manier ook; het was zeker geen bijeenkomst om alleen maar te zitten, te kijken, en te luisteren. Het was een heel actief programma.
En het gaat er weer komen. Ik kan daar nog niet veel over zeggen, want we hebben natuurlijk weer allerlei verrassingen en mooie dingen op de planning staan. De vorige keer was het echt een feest. Dat was over de top eigenlijk, maar wel echt heel vet om te doen.
De eerstvolgende masterclass is in januari 2024. We hebben net de week van suïcide achter de rug. Suïcidaliteit is één van de onderwerpen die in de masterclass van november ook zeker aan bod zal komen. Ook dat is altijd een gevarieerd programma met echt inhoud.
Ik zou het ook heel graag eens over poker willen hebben. Ik vind dat we het weinig over poker hebben in Nederland. Ik ben aan het kijken hoe we daar eens aandacht aan kunnen besteden. En reclame is natuurlijk een hot topic.
Als het over poker of reclame gaat, dan kun je mij bellen natuurlijk.
Ja, wij kennen elkaar al uit de tijd dat jij echt nog midden in poker zat, nog voor CasinoNieuws. We moeten dat een beetje zorgvuldig inkleden. Ik weet niet of ik dat onderwerp in de masterclass van november al wil hebben, of dat er echt een event alleen over poker moet komen.
En de connectie tussen gokken en zelfdoding. Wat zijn jouw gedachtes bij dat onderwerp?
Wat ik merk als ik trainingen geef, of als ik trainingsvragen krijg, is dat het wel een onderwerp is wat speelt. Met name bij online casino’s. Het is een onwijs heftig onderwerp.
Ik heb het altijd over feiten en data om beslissingen te maken. Daar ontbreekt het in Nederland wel aan. We weten niet hoeveel er in Nederland sprake van is. Uit de tijd dat ik cliënten behandelde, weet ik hoe wanhopig mensen met een gokverslaving kunnen zijn. Je kan echt komen op een punt van alles of niets. Ik ken ook verhalen van medewerkers uit landgebonden casino’s die een vaste gast plotseling niet meer zagen komen, en dat later dan bleek dat diegene uit het leven was gestapt.
“Als je mensen bewust kan maken van de impact die een gokverslaving kan hebben op iemand, dan is dat al winst.”
Yvon Jansma, Centrum voor Verantwoord Gokken
Ik denk wel dat het speelt. Tegelijkertijd geloof ik ook wel dat je dingen niet groter moet maken dan ze zijn. Maar als je maar één persoon ervan kunt weerhouden – om het even plat te zeggen – dan loont het al de moeite. Als je mensen bewust kan maken van de impact die een gokverslaving kan hebben op iemand, dan is dat al winst.
Het zou misschien goed zijn om eens onderzoek te doen. Aan de andere kant, wat levert dat op? We weten al dat mensen suïcidaal kunnen zijn als ze in de klem zitten. En een gokverslaving is een van de zaken waardoor je klem kan komen te zitten.
Ik denk erover praten één van de belangrijkste dingen is die je kan bewerkstelligen. Het wegnemen van het stigma rondom gokken, helpt er aan bij om het onderwerp gemakkelijker bespreekbaar te maken. Hoe vertel je iemand dat je misschien te vaak of voor te veel geld gokt? Die schaamte is enorm. Als je het op een gewone manier over gokken kunt hebben, denk ik ook dat mensen eerder kunnen zeggen dat ze de controle kwijt raken of kwijt zijn geraakt. Een vraag om hulp wordt dan iets gemakkelijker. En daarmee kan je hopelijk voorkomen dat mensen zo diep in de put raken dat ze geen andere uitweg meer zien.
Ik heb geen zicht op hoeveel pogingen mensen ondernomen. Hoeveel net-niet-geslaagde-suïcides er zijn. Ze zeggen: als een gokker het doet, doet ‘ie het goed.
Gokker vind ik nog steeds een rotwoord trouwens.
“Het wegnemen van het stigma rondom gokken, helpt er aan bij om het onderwerp gemakkelijker bespreekbaar te maken. ”
Yvon Jansma, Centrum voor Verantwoord Gokken
Waarom vind je gokker een vervelend woord, terwijl het nu wel het Centrum voor Verantwoord Gokken heet?
Iemand die alcohol drinkt, is ook niet een drinker. Een gokker is gewoon iemand die gokt, iemand die speelt, iemand die wedt. Het is ook niet heel erg, maar ik heb het in het algemeen liever over mensen. Iemand die blowt, noem je die een drugsgebruiker?
Misschien moet ik er gewoon nog een beetje aan wennen. Ik heb het altijd spelen en speler genoemd. Nu noem ik het gokken, maar ik weet niet of ik de mensen die dat doen, ook gokkers moet noemen.
Ik ben benieuwd: als mensen jou een gokker noemen, hoe vind je dat?
Ik zie een gokker toch iemand die het vaak doet. Dat kan je over mij niet zeggen. Maar het is een definitie-kwestie. Als je het eens in de week doet, ben je dan een gokker? Over het algemeen wordt het toch nog steeds niet bepaald als een compliment gezien als je een gokker genoemd wordt.
Nee, dus daarom heb ik het toch liever over een speler, een gast, een wedder. Een mens.
Als jij het Centrum voor Verantwoorde Mensen zou noemen, dan zouden mensen helemaal niet meer begrijpen wat je doet.
Dat klopt, dat klinkt helemaal niet. Ik zou aan meer mensen moeten vragen: zie jij jezelf als een gokker? Het zit nog niet voor in mijn mond om mensen gokkers te noemen.
Mensen die regelmatig computerspellen spelen, noemen we wel gamers. Ik zie dat woord niet als iets negatief.
Dat klopt, dat gebruiken jongeren ook onderling. Het zit hem ook een beetje in het jargon. Wie weet dat dit nog verandert. Misschien wordt gokker wel een soort geuzennaam. Als het woord gokker een negatieve bijklank houdt, dan helpt dat niet in ieder geval.
Het is alles behalve komkommertijd in de wereld van kansspelen. En het zijn voor de gokindustrie geen positieve berichten. Het rapport van de Nationaal Rapporteur Verslavingen, het kritische artikel van de Consumentenbond, en Omtzigt die de regulering wil terugdraaien.
Het voornemen om online gokkasten en online gokken te willen verbieden is voor mij onbegrijpelijk. Alsof daarmee het probleem van gokverslaving opgelost zou worden.
Integendeel, ik ben van mening dat er onverantwoorde en grote risico’s genomen worden als dit het geval gaat zijn. Juist het reguleren van online kansspelen zorgt ervoor dat er een gedegen verslavingspreventiebeleid is wat gokkers steeds beter beschermd tegen de risico’s.
“Het voornemen om online gokkasten en online gokken te willen verbieden is voor mij onbegrijpelijk.”
Yvon Jansma, Centrum voor Verantwoord Gokken
En ja, er moeten aanscherpingen komen in de regel- en wetgeving. Er moet nog meer duidelijkheid komen wat er precies verstaan wordt onder de zorgplicht zodat er nog beter toezicht kan zijn door de Kansspelautoriteit.
Ik maak mij grote zorgen over wat gaande is. Hier lossen we geen problemen mee op maar creëren we nog grotere problemen.
Heb je nog afsluitende woorden?
De komende drie jaar heeft het Centrum voor Verantwoord Gokken zich verbonden aan meer awareness voor HIV, voor aids. Ik ben bij de Amsterdam Dinner Foundation geweest dit jaar. Het is heel hard nodig dat we allemaal beseffen dat aids nog steeds niet over is en dat er meer aandacht voor hiv nodig is. Een wereld zonder aids is mogelijk. De hiv-problematiek is inmiddels een mensenrechtenkwestie geworden. Door discriminatie, ongelijkheid en onrechtvaardigheid aan te pakken kunnen we aids voor altijd de wereld uit helpen.
De komende drie jaar zal ik ook bij alle events en masterclasses daar aandacht voor vragen. Een deel van ieder verkocht ticket zal naar projecten gaan die zich daarop richten. Dat gaan we echt uitdragen. Ik nodig graag een aantal stakeholders aan tafel.
Natuurlijk moet er een hoop geld ingezameld worden voor wetenschappelijk onderzoek en projecten. Maar dat is niet primair mijn doel, hoewel ik volgend jaar wel weer een tafel heb. Ik wil vooral aandacht voor HIV vragen binnen de kansspelindustrie, omdat het echt lijkt weggeëbd.
Weggeëbd vooral bij jongeren dan, denk ik?
Ja, dat klopt. Sommigen denken nog steeds dat je alleen hiv kunt krijgen of aids kunt ontwikkelen als je een homoseksuele man bent met wisselende contacten. Dat is niet zo. Daar is nog wel wat werk te verrichten.
Foto’s Yvon Jansma met zwarte achtergrond door Barbara Trienen. Overige foto’s met dank aan Yvon Jansma en Gaming in Holland. Yvon Jansma werkt samen met Ready for Change, Reac, en Nonoxa. Ze is lid van de Raad van Advies van het Keurmerk Verantwoorde Affiliates.
Partners
CasinoNieuws.nl heeft overeenkomsten met aanbieders van online kansspelen en gebruikt hiervoor affiliate-links. Als u via zo’n link een account aanmaakt, dan krijgen wij daar een commissie voor, zonder extra kosten voor u. Onze partners hebben geen invloed op de redactionele inhoud en reviews van CasinoNieuws.
