Nederland zou alsnog moeten kiezen voor overkoepelende speellimieten. Dit is het advies van de Nationaal Rapporteur Verslavingen aan demissionair minister Franc Weerwind en staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Maarten van Ooijen. In het rapport van de rapporteur zijn 22 adviezen te vinden over speellimieten, gokreclames, en het preventiebeleid.
Prof. dr. Arnt F.A. Schellekens, de Nationaal Rapporteur Verslavingen (NRV), heeft het rapport ‘Gokken met gezondheid, advies over online kansspelen’ gepubliceerd en aangeboden aan de Tweede Kamer. In het rapport wordt een blik geworpen op de Nederlandse kansspelmarkt waar inmiddels 21 legale online casino’s actief zijn. Op basis van de bevindingen heeft de NRV in totaal 22 adviezen uitgebracht die de verantwoordelijk minister in overweging kan nemen.
Overkoepelende speellimieten
Advies 7: Voer verplichte overkoepelende speellimieten in.
Nationaal Rapporteur Verslavingen
Een van de adviezen betreft de verplichte speellimieten die al langer onderwerp van gesprek zijn. Enkele maanden na de opening van de online kansspelmarkt pleitte Tony van Rooij van het Trimbos-Instituut al voor de invoering van overkoepelende speellimieten. Kort daarvoor gaf minister Franc Weerwind al aan de overkoepelende speellimieten te overwegen.
Na enkele maanden van onderzoek liet Weerwind in oktober 2022 echter weten dat overkoepelende speellimieten geen optie waren. Privacy-gerelateerde bedenkingen en technische beperkingen lagen ten grondslag aan die conclusie. Een vergelijkbare conclusie werd getrokken in België, waar deze overkoepelende limieten eveneens aanvankelijk werden overwogen.
Minister Weerwind besloot daarop het Belgische voorbeeld te volgen en kondigde aan verplichte speellimieten in te gaan voeren: een vooraf vastgesteld stortingslimiet per speler per aanbieder.
De Nationaal Rapporteur Verslavingen denkt echter dat dit, mede door het aantal aanbieders in Nederland, niet het gewenste effect zal hebben. Het advies van de rapporteur is dan ook om alsnog te kiezen voor overkoepelende speellimieten. De NRV verwijst daarbij naar het voorbeeld van onze oosterburen. In Duitsland geldt een overkoepelende speellimiet, waarbij de toezichthouder een limietenbestand bijhoudt. Bij iedere storting moeten de aanbieders controleren of de speler zich nog binnen zijn of haar limiet bevindt.
Het gemakkelijkste is om de overkoepelende limiet voor iedereen hetzelfde te laten zijn, zo oordeelt de NRV:
“Het vaststellen van de hoogte van de verlieslimiet kan op verschillende manieren plaatsvinden. Bij een systeem waarbij het inkomen en/of vermogen van de speler een rol speelt, zullen bewijzen van solvabiliteit overhandigd moeten worden. Een vaste verlieslimiet voor iedereen is eenvoudiger in te voeren en duidelijker te communiceren.”
Gokken met Gezondheid (Advies over online kansspelen), Nationaal Rapporteur Verslavingen
De rapporteur begrijpt dat er ook kapitaalkrachtige spelers zijn die meer kunnen vergokken dan de meerderheid van de gokkers. Het beschermen van de meerderheid moet echter verkozen worden boven ‘het belang van de kapitaalkrachtige enkeling,’ aldus de NRV:
“Voor kapitaalkrachtige spelers kan dit betekenen dat zij de limiet voor online gokken te laag vinden, maar hier prevaleert de bescherming van kwetsbare groepen boven het belang van de kapitaalkrachtige enkeling (die overigens evenzeer in de problemen kan komen door problematisch gokken).24 Het verdient aanbeveling de limiet voor jongvolwassenen lager te stellen dan die voor oudere leeftijdsgroepen gezien de in de regel lagere inkomens en het hogere risico op gokverslaving. ”
Nationaal Rapporteur Verslavingen
Een onderzoek van Regulus Partners concludeerde onlangs juist dat één limiet voor iedereen niet zou werken, omdat de kanalisatie daarmee in het gedrang zou komen. Rijke spelers die voor meer geld willen gokken, zouden dan naar het onvergunde aanbod kunnen trekken. In een voetnoot sluit de NRV niet uit dat er voor een oplossing gekozen kan worden waarbij mensen die voor meer willen gokken, dat kunnen instellen:
“24 Ook kan gedacht worden aan een relatief lage algemene limiet waarbij kapitaalkrachtigere spelers na het laten zien van bewijzen van solvabiliteit een hogere limiet kunnen instellen. Mogelijkheden voor individuele uitzonderingen na het aantonen van solvabiliteit komt internationaal vaker voor, zoals in Duitsland. ”
Nationaal Rapporteur Verslavingen
Aanbieders aansprakelijk stellen voor gokgerelateerde schade
Advies 8: Maak dat kansspelaanbieders in Nederland aansprakelijk gesteld kunnen worden indien de onderzoeks- en zorgplicht niet naar behoren wordt uitgevoerd.
Nationaal Rapporteur Verslavingen
Naast de invoering van overkoepelende speellimieten is de NRV van mening dat aanbieders van kansspelen verantwoordelijk gehouden moeten kunnen worden voor eventuele gokgerelateerde schade. Als blijkt dat een aanbieder de onderzoeks- en zorgplicht niet naar behoren heeft uitgevoerd, dan moet de aanbieder aansprakelijk gesteld kunnen worden.
De rapporteur verwijst op dit vlak naar de wetgeving in Oostenrijk en haalt het onderzoek naar de kansspelwetgeving over zorgplicht en limietinstellingen van andere Europese landen van Gert-Jan Meerkerk aan:
“De Oostenrijkse wetgeving kent een actieve onderzoeks-, zorgplicht en affordability check door de vergunninghouder. De vergunninghouder is bij een vermoeden van excessief speelgedrag verplicht na te gaan of de speler zich zijn gokgedrag kan veroorloven. Wanneer de vergunninghouder hierbij in gebreke blijft, is de vergunninghouder aansprakelijk voor de door het excessieve gokgedrag ontstane schade”
Citaat uit onderzoek Meerkerk
Donderdag verscheen in Trouw het verhaal van Dennis. Hij vergokte in de afgelopen tien jaar € 150.000 en vertelt hoe hij nooit een seintje kreeg van de gokbedrijven om hem te wijzen op zijn speelgedrag. Als het de Nationaal Rapporteur Verslavingen ligt, zouden de online casino’s waar Dennis gokte dus verantwoordelijk gehouden kunnen worden voor de gevolgen van zijn verslaving.
Verdergaand reclameverbod en beschikbaar stellen van CDB-data
Advies 3: De data uit de CDB moeten vanwege het gezondheidsbelang zo spoedig mogelijk eenvoudiger beschikbaar komen voor onafhankelijke onderzoekers.
Nationaal Rapporteur Verslavingen
Ook vindt de NRV dat er beter onderzoek gedaan moet kunnen worden naar de huidige spelers op de Nederlandse kansspelmarkt. De data die beschikbaar is in de Controledatabank (CDB) zou beschikbaar gesteld moeten worden voor onafhankelijke onderzoekers, zo luidt het advies. Als daar een wetswijziging voor nodig is, dan zal dit zo snel mogelijk in gang gezet moeten worden. De NRV adviseert om te kijken naar welke data uit de CDB nu al wel gebruikt kan worden, omdat een wetswijziging veel tijd zal kosten.
Advies 13: Gezien de duidelijke relatie tussen blootstelling aan reclame en (risicovolle) deelname aan kansspelen, vooral onder mensen die gevoelig zijn voor problematisch gokken en jongeren, wordt verdergaande inperkingen van reclame en marketing, zoals in België en Italië zijn doorgevoerd, geadviseerd. Hierbij kan ook het verbod op tabaksreclame als voorbeeld dienen.
Nationaal Rapporteur Verslavingen
De rapporteur van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport brengt ook advies uit over de reclame van online kansspelaanbieders. Op 1 juli 2023 werd het besluit ongerichte reclame kansspelen op afstand ingevoerd, maar in de ogen van de NRV gaat dit niet ver genoeg. Nederland zou, zo staat in het rapport, moeten kijken naar landen als België en Italië. Bij onze zuiderburen is ook gerichte reclame online niet toegestaan: alleen mensen die actief zoeken naar informatie over kansspelen zouden geconfronteerd mogen worden met reclame.
In het adviesrapport gaat de Nationaal Rapporteur Verslavingen ook in op een mogelijke rol voor de banken, een duidelijke taakverdeling, en raadt het een verbod op of strengere eisen aan spellen met een aantoonbaar zeer hoog risico.
Advies 9: Verbied spelen met een aantoonbaar zeer hoog risico of stel eisen om de risico’s te beperken.
Hoe korter de tijdsduur tussen inzet en resultaat, hoe verslavender een kansspel is. Spelen waarbij de speler geen invloed heeft op de uitkomst, zoals bijvoorbeeld online fruitautomaten, zijn eveneens meer verslavend. Het verdient aanbeveling een nader te bepalen minimum tijdsduur vast te stellen en snellere spelen te verbieden.
Nationaal Rapporteur Verslavingen
Alle adviezen vind je hieronder:
| Onderdeel | # | Advies |
|---|---|---|
| Data | 1 | Implementeer een structureel, kwalitatief hoogwaardig monitoringsysteem om periodiek de incidentie en prevalentie van deelname aan online kansspelen en de gokgerelateerde schade te volgen. |
| 2 | De Nationale Drug Monitor (NDM) van het Trimbos instituut geeft een actueel beeld van het gebruik van drugs, alcohol en tabak in Nederland en de daarmee samenhangende problematiek. Het ligt, gezien de vele overeenkomsten tussen alcohol, drugs, tabak en gokken, in de rede om gokken op te nemen in de NDM. | |
| 3 | De data uit de CDB moeten vanwege het gezondheidsbelang zo spoedig mogelijk eenvoudiger beschikbaar komen voor onafhankelijke onderzoekers. | |
| Kansspelaanbieders | 4 | Verbreed het perspectief van onmatige deelneming of risico’s op kansspelverslaving naar het voorkomen van gokschade in brede zin, zodat financiële, relationele, psychologische, gezondheidstechnische, en sociale gevolgen (bijvoorbeeld werk en studie) hier ook onder vallen. |
| 5 | Laat onafhankelijke deskundigen een bindende richtlijn verslavingspreventiebeleid opstellen, inclusief de modaliteiten voor monitoring en toetsing van de brede, actieve zorgplicht. | |
| 6 | Voer een brede studie uit naar de effectiviteit van de verschillende schadebeperkende maatregelen en laat door een werkgroep van (ervarings)deskundigen op basis van deze studie een richtlijn opstellen met trapsgewijze, samenhangende, schadebeperkende en preventieve interventies die voor alle kansspelaanbieders verplicht moeten worden. | |
| 7 | Voer verplichte overkoepelende speellimieten in. | |
| 8 | Maak dat kansspelaanbieders in Nederland aansprakelijk gesteld kunnen worden indien de onderzoeks- en zorgplicht niet naar behoren wordt uitgevoerd. | |
| 9 | Verbied spelen met een aantoonbaar zeer hoog risico of stel eisen om de risico’s te beperken. | |
| Preventie | 10 | Preventiedeskundigen, ervaringsdeskundigen en risico-analisten moeten vanuit professionele onafhankelijkheid aanbieders van online gokspelen kunnen adviseren over het verslavingspreventiebeleid, door financiering en opdrachtgeverschap los te koppelen en via een intermediaire organisatie, bijvoorbeeld de Ksa, te laten verlopen. |
| 11 | Investeer in activiteiten die het bewustzijn over de risico’s van gokken voor het voetlicht brengen. Hierbij kan gedacht worden aan pakketten voor het onderwijs, bewustwordingsdagen, online onafhankelijke informatie sites, en online campagnes specifiek gericht op jongeren en jongvolwassenen | |
| 12 | Overweeg of uit het verslavingspreventiefonds ook ontwikkeling en implementatie van effectieve preventieve campagnes en interventies kunnen worden bekostigd, zoals Moti4 en online zelfhulp. | |
| Reclame | 13 | Gezien de duidelijke relatie tussen blootstelling aan reclame en (risicovolle) deelname aan kansspelen, vooral onder mensen die gevoelig zijn voor problematisch gokken en jongeren, wordt verdergaande inperkingen van reclame en marketing, zoals in België en Italië zijn doorgevoerd, geadviseerd. Hierbij kan ook het verbod op tabaksreclame als voorbeeld dienen. |
| Verslavingszorg | 14 | Verplicht aanbieders informatie over risico’s van gokken duidelijker zicht- en vindbaar (in begrijpelijke taal) op hun websites te plaatsen, inclusief waarschuwingen tegen het gebruik van alcohol of drugs tijdens het gokken. Waar deze verplichting reeds bestaat moet deze gehandhaafd worden. |
| 15 | Geadviseerd wordt te investeren in de naamsbekendheid en vindbaarheid van Loket Kansspel, Cruks en andere vormen van hulp, zoals zelfhulpgroepen als AGOG en ervaringsdeskundigen als SLICKS, preventie en zorgaanbod, waaronder digitaal hulpaanbod zoals zelfhulp gokken en anonieme digitale behandeling. | |
| 16 | Verbeter het proces van vroegsignalering en toeleiding naar hulp. | |
| 17 | Verbeter de samenwerking tussen zorg, Loket Kansspel en aanbieders. | |
| Zorg | 18 | Geadviseerd wordt een (multidisciplinaire) richtlijn behandeling van gedragsverslavingen en een kwaliteitsstandaard op te stellen gericht op screening, diagnostiek en behandeling. |
| Onderzoek | 19 | De ZonMw commissie Preventie van Kanspelverslaving wordt geadviseerd de ontwikkeling van een onderzoeksinfrastructuur, inclusief meerjarige consortium vorming, bij de uitvoering van het programma mee te nemen. |
| Taakverdeling | 20 | Leg de verantwoordelijkheid voor het preventie- en verslavingsbeleid van kansspelen bij het ministerie van VWS, waar ook preventie- en verslavingsbeleid ten aanzien van andere verslavingen belegd is. |
| Banken | 21 | Onderzoek de mogelijkheden die banken hebben om problematisch gokken te signaleren en te voorkomen. |
| Buitenland | 22 | Leer van ervaringen in het buitenland. |
De vaste commissie voor Justitie en Veiligheid heeft op 28 september direct de staatssecretaris van Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Maarten van Ooijen) en de minister voor Rechtsbescherming (Franc Weerwind) om een reactie verzocht ( 108 kB).
Op 11 oktober stemde de vaste commissie van Volksgezondheid, Welzijn, en Sport over het wel of niet controversieel verklaren van het rapport. Het rapport werd niet controversieel verklaard en zal besproken worden in het commissiedebat over verslavingszorg.
Update vrijdag 29 september: Artikel geüpdatet met de informatie dat de verantwoordelijk minister en staatssecretaris verzocht zijn een reactie te geven op het rapport. Op 11 oktober is het artikel opnieuw geüpdatet toen de vaste commissie van VWS over het rapport stemde in een procedurevergadering.
Partners
CasinoNieuws.nl heeft overeenkomsten met aanbieders van online kansspelen en gebruikt hiervoor affiliate-links. Als u via zo’n link een account aanmaakt, dan krijgen wij daar een commissie voor, zonder extra kosten voor u. Onze partners hebben geen invloed op de redactionele inhoud en reviews van CasinoNieuws.
