De rechtbank in Rotterdam heeft geoordeeld dat de gemeente niet automatisch de volledige bijstandsuitkering mag terugvorderen wanneer een bijstandsgerechtigde in een casino heeft gegokt zonder de gemeente op de hoogte te houden.
De gemeente mag niet zomaar meer de volledige bijstandsuitkering over een maand terugvorderen wanneer een bijstandsgerechtigde (zonder de gemeente te informeren) gegokt heeft in een casino, zo meldt de rechtbank in Rotterdam in vier uitspraken van 2 september 2022. Ook als er een zichtbare verifieerbare gokadministratie ontbreekt, mag de gemeente niet zomaar meer de bijstandsuitkering terugvorderen.
De rechtbank is tot dit besluit gekomen omdat gokken over het algemeen gezien niet als winstgevend kan worden aangemerkt. Daarnaast is het niet gebruikelijk om een gokadministratie bij te houden en voorhanden te hebben. Hierdoor is het automatisch terugvorderen van de volledige bijstandsuitkering niet overeenkomstig met het doel van het terugvorderingsbesluit. Deze heeft namelijk als doel om het gepleegde onrecht te herstellen.
Aangezien de rechtbank gokken niet als winstgevend ziet, kan men middels het terugvorderingsbesluit niet een situatie creëren waarin de bijstandsgerechtigde naar redelijke verwachting in zou hebben verkeerd als deze wel de gemeente in kennis had gesteld over het gokken in casino’s.
Rechtbank creëert nieuwe vuistregel
Doordat er volgens de rechtbank een gebrek is aan een beter toepasbaar alternatief, is er een vuistregel gecreëerd op welke manier de inkomsten uit gokken in een (online) casino worden vastgesteld. In de praktijk houdt dit in dat de inkomsten vergaard uit gokken gelijk worden gesteld aan de ingezette bedragen bij het gokken. De pintransacties in de casino’s door bijstandsgerechtigden vallen hier ook onder.
Deze vuistregel is niet van toepassing wanneer de bijstandsgerechtigde enige vorm van medewerking aan het onderzoek van de gemeente weigert. Ook kan men hiervan afwijken indien er concrete aanwijzingen bestaan dat de bijstandsgerechtigde meer geld heeft verdiend met gokken dan dat er verklaard is. In deze voorbeelden staat de gemeente in haar recht om over te gaan tot terugvordering van de volledige bijstandsuitkering.
Rotterdam koploper rechtszaken gokken met bijstandsuitkering
Deze uitspraak van de rechtbank in Rotterdam staat haaks op de eerdere rechtspraak van diezelfde rechtbank en van de rechtspraak van de Centrale Raad van Beroep. In eerdere gevallen mocht de gemeente namelijk wel het dwangmiddel opleggen bij onvermelde gokpraktijken van mensen in de bijstand.
Zo verloor een man in 2020 een rechtszaak die hij had aangespannen, nadat de gemeente hem op zijn bijstandsuitkering gekort had. De rechter van de rechtbank in Rotterdam koos echter partij voor de gemeente, omdat de man had verzuimd om het online gokken te melden bij de gemeente. Zo ontbrak er onder andere een gokadministratie.
Ook in hoger beroep kreeg de man geen gelijk. De Centrale Raad van Beroep nam het oordeel over van de lage rechter. Dit betekende dat de gemeente terecht €10.821,35 heeft teruggevorderd van de bijstandsgerechtigde.
In 2021 kwam Trouw met cijfers naar buiten dat de gemeente Rotterdam de meeste rechtszaken had lopen die te maken hebben met het terugvorderen van bijstandsgeld van gokkers. De gemeente had toentertijd 113 rechtszaken over dit onderwerp, wat goed was voor ongeveer 20% van de totale rechtszaken binnen Nederland die over bijstandsuitkering en gokken gaan.
