Vanaf 30 juni moet het gedaan zijn met rolmodellen in gokreclames. Bekende sporters, acteurs, en andere bekendheden mogen dan niet meer ingezet worden in gokreclames op tv, radio, internet, en op abri’s in bushokjes. Sportsponsoring is nadrukkelijk uitgesloten van dit verbod.
Kort na zijn aanstelling als Minister voor Rechtsbescherming, kreeg Franc Weerwind al een interpellatiedebat om zijn oren. De boodschap was duidelijk: de minister moest werk maken van een verbod op gokreclames, zoals besloten onder zijn voorganger Sander Dekker.
Halverwege maart van dit jaar bracht Weerwind de kamer op de hoogte van zijn plannen. Aan een wet die een totaalverbod op gokreclames moet bewerkstelligen wordt hard gewerkt, maar dat duurt zeker nog een jaar. Maar, zo beloofde Weerwind, het gebruik van rolmodellen in gokreclames zou al eerder aan banden worden gelegd. Daarvoor was namelijk geen nieuwe wet nodig, maar een wijziging van de Regeling werving, reclame en verslavingspreventie kansspelen.
CasinoNieuws kreeg vanuit een betrouwbare bron een eerste concept onder ogen van deze wijziging en schreef daarover op 21 april, maar inmiddels is de definitieve versie gepubliceerd.
Definitie van een rolmodel in een gokreclame
Vooral de definitie van wat een rolmodel is, is interessant. Dat de minister daar tegenover de NOS aanvankelijk nog geen sluitend antwoord op kon geven, was nog reden voor hoongelach bij De Avondshow van Arjen Lubach. Nu is dat duidelijk omschreven.
In de wijziging van de regeling, is het begrip rolmodel als volgt gedefinieerd:
Onder rolmodellen worden in ieder geval personen verstaan die publieke bekendheid genieten en personen met wie andere personen zich willen identificeren of associëren, waaronder:
- a. personen die hun bekendheid ontlenen aan activiteiten in het heden of het verleden als:
- 1°.beroepssporter, sporttrainer of een andere persoon met een publiek zichtbare rol binnen de beroepssport;
- 2°.acteur, regisseur, presentator, zanger of een andere persoon met een publiek zichtbare rol binnen de televisie-, film-, theater-, muziek- of andere entertainmentindustrie;
- 3°.model, modeontwerper of een andere persoon met een publiek zichtbare rol binnen de schoonheid- of mode-industrie;
- 4°.auteur, journalist, columnist, influencer, vlogger, blogger of een andere persoon met een publiek zichtbare rol vanwege het gebruik van gedrukte, audiovisuele, auditieve, online of andere media;
- 5°.vertegenwoordiger van een politieke partij of een andere persoon met een publiek zichtbare rol binnen de landelijke, regionale of lokale politiek;
- 6°.frequente deelnemer aan kansspelen of een andere persoon met een publiek zichtbare rol op het gebied van kansspelen;
- b. personen die zichtbaar een ambt of beroep vervullen of uitbeelden waarvan een maatschappelijke voorbeeldfunctie uitgaat.
Het verbod op het gebruik van rolmodellen in gokreclames maakt geen onderscheid naar het soort reclame. Zowel reclames die het product aanprijzen, als reclames die wijzen op verantwoord spelen, mogen met deze wijziging geen gebruik meer maken van rolmodellen. In het geval van bijvoorbeeld de TOTO, valt Koning TOTO Dick Advocaat hieronder, maar ook Nathan Rutjes die juist bewust spelen propageert.
Een interessant detail dat in het concept is opgenomen, is dat voorheen onbekende mensen door hun optreden in gokreclames juist bekendheid kunnen verwerven. Als dit het geval is en ze daardoor als rolmodel gezien kunnen gaan worden, kan het gebeuren dat ze na verloop van tijd niet meer mogen figureren in de gokreclames. Als bijvoorbeeld de acteur die in de auto zit in de Holland Casino-reclame plotseling razend populair wordt, zou hij gezien kunnen gaan worden als rolmodel en daardoor weer onder deze regeling vallen.
Naast bekende rolmodellen als sporters, acteurs, en influencers, gaat het verbod in gokreclames ook op voor personen die een beroep vervullen waarvan een maatschappelijke voorbeeldfunctie uitgaat. In de toelichting op de wijziging zijn artsen, politieagenten, en onderwijzers genoemd als voorbeelden van mensen in deze categorie.
Sportsponsoring en campagnes van de overheid uitgezonderd
Het verbod is niet van toepassing op bewustwordingscampagnes van de overheid zelf. Momenteel maakt de overheid nog geen reclames op dit vlak en ook de Kansspelautoriteit heeft nog geen campagnes. Als die er in de toekomst wel komen, mogen ze daar wel rolmodellen in gebruiken volgens dit concept. Hoewel rolmodellen bijdragen aan de normalisering van gokken volgens het concept, geldt dat niet voor voorlichtingscampagnes van de overheid.
Het sponsoren van individuele beroepssporters en sportteams door gokbedrijven valt ook niet onder dit verbod op rolmodellen in gokreclames. Ook gesponsorde televisieprogramma’s vallen niet onder dit verbod:
“Dergelijke sponsoring levert minder directe risico’s voor kwetsbare groepen op, aangezien het gaat om een passieve vorm van reclame, bijvoorbeeld shirt- of materiaalsponsoring, en aangezien de gesponsorde personen met dergelijke sponsoring geen actieve rol hebben bij het aanprijzen van de kansspelen die de sponsor organiseert. Eveneens treden er met dit verbod geen wijzigingen op met betrekking tot de sponsoring van evenementen en televisieprogramma’s door vergunde aanbieders van kansspelen. ”
Concept wijziging Regeling werving, reclame en verslavingspreventie kansspelen
Reclame maken voor optreden Tino Martin in Holland Casino mag nog wel
In het concept dat CasinoNieuws.nl inzag, is nadrukkelijk een uitzondering voor reclames die optredens in casino’s aankondigen:
Het tweede lid is niet van toepassing op incidentele mededelingen die slechts dienen ter aankondiging van optredens van rolmodellen in lokale vestigingen van speelcasino’s en speelautomatenhallen, voor zover deze mededelingen:
- a. geen betrekking hebben op optredens van rolmodellen als bedoeld in het derde lid, onder a, subonderdeel 6°; en
- b. vermelden in welke vestiging de optredens plaatsvinden.
In de toelichting is specifiek het voorbeeld gegeven van een bekende kok die gaat koken in een casino of een bekende zanger die in een speelautomatenhal optreedt. Voor deze optredens mag wel reclame gemaakt blijven worden, zolang het in de reclames maar draait om het optreden en niet om de mogelijkheid om te gokken.
Tino Martin mag dus bijvoorbeeld wel blijven zingen in Holland Casino en het staatscasino mag daarvoor ook reclame blijven maken, volgens dit huidige concept.
“De uitzondering voorziet erin dat als in een lokale vestiging van een speelcasino of een speelautomatenhal bijvoorbeeld een bekende kok zijn gerechten serveert, een bekende schrijver een signeersessie houdt, bekende wetenschappers of journalisten deelnemen aan een symposium of een bekende zanger optreedt, het toegestaan is om ter aankondiging daarvan wervings- en reclameactiviteiten te ontplooien. Het moet dan wel gaan om wervings- en reclameuitingen waarbij de niet-kansspelgerelateerde activiteiten van de rolmodellen centraal staan en niet de mogelijkheid tot deelname aan kansspelen.”
Concept wijziging Regeling werving, reclame en verslavingspreventie kansspelen
Geen rolmodellen meer in gokreclames op televisie, radio, bushokjes
In de toelichting op de wijziging, is expliciet benoemd dat dit verbod op het gebruik van rolmodellen niet alleen opgaat voor reclames op televisie. Ook reclames op radio, online, in tijdschriften en kranten, en reclameposters in bushokjes vallen onder dit verbod.
Alle reclames voor risicovolle kansspelen met rolmodellen daarin, moeten uiterlijk 30 juni 2022 beëindigd worden, aldus het concept.
Momenteel worden rolmodellen nog veel gebruikt in gokreclames. Naast de eerder genoemde Dick Advocaat en Wilfred Genee die tegenwoordig het uithangbord van de TOTO vormen, is vooral BetCity aan de weg aan het timmeren op dit vlak. Het Nederlandse online casino trapte haar campagne af met voormalig profvoetballer Andy van der Meijde die een “transfertje” had gemaakt. Onlangs voegde BetCity daar Wesley Sneijder, Sjaak Swart, en Wim Kieft aan toe.
Ook Holland Casino Online heeft een rolmodel in haar gelederen: Ellie Lust wijst mensen erop verantwoord te spelen.
Jack’s Casino & Sports heeft verbintenissen met Jack van Gelder, Rafael van der Vaart, en Robert Doornbos. De online casino’s van bet365, Kansino, tombola, en Fair Play Online maken geen gebruik van rolmodellen.
In tegenstelling tot de Reclamecode Online Kansspelen die vanuit de branche zelf komt en waarop wordt toegezien door de Reclame Code Commissie, valt deze regeling onder het toezicht van de Kansspelautoriteit.
Foto Franc Weerwind door Martijn Beekman/D66 via Wikimedia. Foto Ellie Lust door Richard Stark via Wikimedia. Foto Wilfred Genee en Dick Advocaat via Adformatie. Foto’s Andy van der Meijde, Wesley Sneijder, en Wim Kieft via BetCity.nl.
Update 2 mei: dit artikel verscheen oorspronkelijk op 21 april 2022 naar aanleiding van een eerste concept die CasinoNieuws.nl inzag. Dit artikel is geüpdate op 2 mei 2022 toen de definitieve versie is gepubliceerd.
