In zijn voortgangsbrief heeft staatssecretaris Struycken laten weten dat hij de kansspelwetgeving in één keer wil gaan wijzigen, in plaats van meerdere losse wetswijzigingen. Volgens Strucyken is de gokwet nu nog teveel gestoeld op de eigen verantwoordelijkheid van gokkers en goksites.
In de voortgangsbrief online kansspelen gaat staatssecretaris Teun Struycken in op de vele moties die in 2024 zijn ingediend op het gebied van online kansspelen. Onder deze moties bevonden zich ook de voorstellen van Mirjam Bikker en Michiel van Nispen om online reclame voor online kansspelen te verbieden, en om online kansspelen met een zeer aantoonbaar hoog risico te verbieden in Nederland.
Struycken kon niet op alle moties ingaan vanwege de lopende onderzoeken in het kader van de evaluatie van de Wet Kansspelen op afstand. De geplande evaluatie, drie jaar na legalisering van online kansspelen, wordt deze maand afgerond. Struycken verwacht de Kamer uiterlijk 31 oktober te kunnen informeren over de evaluatie.
In de voortgangsbrief laat Struycken in ieder geval weten dat hij de vele zorgen die in de moties worden genoemd deelt. De staatssecretaris zegt de uitgangspunten van de Wet op de Kansspelen te heroverwegen en zal daarom met een voorstel komen om de kansspelwetgeving in Nederland in een keer aan te passen:
“Ik deel dan ook de zorgen die uw Kamer heeft geuit over de ontwikkeling van online gokken in Nederland, onder meer met de moties die op 16 april 2024 zijn aangenomen. Na de evaluatie van de Wet koa zal ik een wetswijziging voorbereiden van de Wet op de kansspelen (Wok). In dit kader heroverweeg ik ook de uitgangspunten waarop de Wok gestoeld is. De Wok gaat te zeer uit van eigen verantwoordelijkheid van de speler en van aanbieders. Uw Kamer ontvangt uiterlijk 31 oktober 2024 de uitkomsten van de wetsevaluatie, die momenteel in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoeks- en Datacentrum (WODC) uitgevoerd wordt. Voor het einde van het jaar ontvangt uw Kamer mijn beleidsreactie naar aanleiding van de wetsevaluatie, waarbij ik in zal gaan op de onderwerpen waarop ik de Wok wil aanscherpen.”
Teun Struycken, Staatssecretaris van Rechtsbescherming van Nederland
Verbod op online reclame voor online kansspelen wordt overwogen
In februari diende Derk Boswijk (CDA) een motie in om een totaalverbod op reclame voor online kansspelen. Het voorstel van Boswijk kon niet rekenen op een meerderheid, Boswijk kwam tot 70 van de 150 stemmen.
De Wet Koa heeft als uitgangspunt dat (enige vorm van) reclame nodig is om legaal aanbod kenbaar te kunnen maken en daarmee illegaliteit tegen te gaan.
Twee maanden later probeerde Van Nispen het opnieuw met een motie om online reclame voor online kansspelen te verbieden. De motie heeft een vrijwel identiek effect, omdat online reclame de enige overgebleven mogelijkheid voor online kansspelen was. De motie van Michiel van Nispen kreeg wel genoeg stemmen. D66 stemde in februari nog tegen de motie van Boswijk, maar sprak wel haar steun uit voor de motie van Van Nispen.
In de voortgangsbrief laat Struycken weten dat hij de zorgen over de mogelijk negatieve effecten van reclame deelt. Daarbij wijst hij wel naar het uitgangspunt van de Wet Koa dat ‘(enige vorm van) reclame nodig is om legaal aanbod kenbaar te kunnen maken':
“Het verzochte verbod op online reclame vereist fundamentele wijziging van de uitgangspunten van het kansspelbeleid en de Wok.”
Teun Struycken, Staatssecretaris van Rechtsbescherming van Nederland
In de lopende evaluatie van de Wet Koa worden de effecten van de huidige reclameregels besproken, zo laat Struycken weten. Daarnaast wordt er een onderzoek uitgevoerd naar de eerste effecten van het verbod op ongerichte reclame. Dit onderzoek wordt naar verwachting afgerond in het eerste half jaar van 2025.
Struycken laat nog in het midden hoe hij verder omgaat met de motie. Aan het einde van het jaar volgt er opnieuw een brief aan de Kamer waarin de staatssecretaris zal in gaan op aanscherpingen in de reclameregels op de uitkomsten van de evaluatie. Hierbij wordt een eventueel verbod op online reclames voor online gokken in overweging genomen.
Alternatieven voor verbod op risicovolle kansspelen
Het voorstel om online kansspelen met een aantoonbaar zeer hoog risico te verbieden werd in april gesteund door een meerderheid in de Kamer. Van Nispen kreeg in deze motie de steun van GroenLinks-PvdA, NSC, D66, CDA, ChristenUnie, DENK, PvdD, SGP, Volt, en JA21. Het voorstel kon op de nodige kritiek rekenen vanuit de kansspelindustrie omdat juist deze kansspelen, waar online gokkasten bijvoorbeeld onder vallen, het meest gespeeld worden door Nederlandse gokkers.
Struycken overweegt maximale inzet per keer of per dag.
De kanalisatie zou in gevaar komen als deze kansspelen zouden worden verboden, omdat spelers de gokspellen alsnog bij illegale aanbieders zouden kunnen spelen. Ook toenmalig minister voor Rechtsbescherming, Franc Weerwind, waarschuwde hiervoor. Het verbod op deze kansspelen werd in september 2023 ook genoemd door de Nationaal Rapporteur Verslavingen. Advies 9 in het rapport dat de NRV uitbracht was om zeer hoog risico kansspelen te verbieden.
Struycken wil echter eerst kijken naar andere mogelijkheden om spelers te beschermen. Hierbij benoemt hij dat een groot deel van de markt juist gokt op de genoemde risicovolle kansspelen, gezien 72% van het brutospelresultaat afkomstig is uit casinospelen. In plaats van het verbieden van deze kansspelen hoopt Struycken juist de risicovolle elementen uit de kansspelen te halen door te kijken naar het verbieden van:
- Max bet-knop: een knop die spelers in een keer de maximale inzet laat plaatsen
- Quick-spin-knop: een knop die de draaien van een gokkast versnelt
Tijd nodig
Een laatste optie die Struycken noemt is het limiteren van de maximale inzet per keer of per dag. Hierbij lijkt de staatssecretaris een stap te overwegen die in het Verenigd Koninkrijk werd doorgevoerd. Daar kunnen jongvolwassen gokkers maximaal £ 2 per draai inzetten op online gokkasten, terwijl gokkers van 25 jaar en ouder maximaal £ 5 mogen inzetten.
Deze maatregelen zouden makkelijker door te voeren zijn dan een verbod op risicovolle kansspelen, zo legt de staatssecretaris uit:
“Het voordeel van deze aanpak is dat dit soort beperkingen naar verwachting mogelijk zijn met behulp van lagere regelgeving die sneller gerealiseerd kan worden dan een wetswijziging.”
Teun Struycken, Staatssecretaris van Rechtsbescherming van Nederland
Ondanks dat dit sneller doorgevoerd kan worden dan het voorgestelde verbod legt Struycken ook uit dat deze maatregelen tijd nodig hebben om ingevoerd te worden. Door lopend onderzoek zal het volgens hem niet eerder dan het tweede semester van 2025 worden voor deze maatregelen in overweging genomen kunnen worden.
De staatssecretaris gaat in op het voorstel om het onderscheid tussen risicovolle en minder risicovolle kansspelen te verankeren in de wetgeving. Hier lijkt Struycken wel iets voor te voelen:
“Ik onderschrijf echter het belang van het maken van onderscheid tussen de verschillende kansspelen op basis van hun risico’s. In de wet en onderliggende regelgeving wordt feitelijk al onderscheid gemaakt tussen verschillende risico’s van kansspelen.”
Teun Struycken, Staatssecretaris van Rechtsbescherming van Nederland
Hij laat daarom onderzoeken naar de ‘relatieve risico's' van de verschillende soorten kansspelen. Op basis van dat onderzoek zal hij in het komende jaar de opties voor het verscherpen van dit onderscheid meenemen in zijn voorstel om de Wet op de kansspelen te wijzigen.
Monopolievergunningen
Ook gaat de staatssecretaris kort in op de juridische procedure die loopt tegen de monopolievergunningen die in Nederland zijn vergeven. Eerder dit jaar won het moederbedrijf van Jack's Casino, JVH, een rechtszaak van de Kansspelautoriteit over de monopolievergunningen van Nederlandse Loterij.
De rechter gaf JVH gelijk omdat het kansspelbeleid in Nederland inconsistent is. Door het openstellen van de online gokmarkt zou er een verschil zijn ontstaan tussen de online en offline-sector waardoor de monopolievergunningen niet meer op dezelfde wijze te rechtvaardigen zijn als voor de Wet Koa.
Er is beroep aangetekend tegen de uitspraak, waardoor er momenteel nog geen definitieve uitspraak is gedaan over de monopolievergunningen. Struycken zegt de rechtszaken te volgen en zal de wetgeving aanpassen als de uitkomst van de rechtszaak hierom vraagt:
“Ik volg het verdere verloop van de procedure en zal uw Kamer nader informeren als een uitspraak beleidsmatige gevolgen heeft of moet hebben.”
Teun Struycken, Staatssecretaris van Rechtsbescherming van Nederland
Extra bevoegdheden Kansspelautoriteit
Ook ging Struycken in op de verzoeken van de Kansspelautoriteit om meer handhavingsmogelijkheden. De staatssecretaris zegt met de toezichthouder te kijken naar ‘aanvullende juridische routes' om illegale goksites sneller aan te kunnen pakken, waaronder het op zwart kunnen zetten van deze websites.
Het tweede verzoek, om fake id's te kunnen gebruiken, ligt volgens de staatssecretaris complexer. Struycken zegt echter wel in te zien dat de Kansspelautoriteit momenteel niet de juiste middelen heeft om goed te controleren hoe het er aan toe gaat bij de legale online casino's. Hij zal daarom bekijken of hij deze stap voldoende kan onderbouwen om dit mogelijk te maken:
“Op voorhand is nog niet duidelijk of het toekennen van een dergelijke bevoegdheid proportioneel en daarmee realiseerbaar is. Aanvullend bezie ik daarom in hoeverre andere (bestaande) instrumenten effectiever kunnen worden ingezet om de toezichts- en handhavingsinstrumenten te optimaliseren.”
Teun Struycken, Staatssecretaris van Rechtsbescherming van Nederland
Protocol voor omgang met de kansspelsector
Alleen noodzakelijk contact met de kansspelsector.
Naast de voortgangsbrief deelde Struycken donderdag ook een nieuw protocol voor medewerkers van het ministerie van Justitie en Veiligheid voor de omgang met de kansspelsector. Deze werd ontwikkeld naar aanleiding van een motie van Mirjam Bikker. De werkwijze gaat per direct in en is een aanvulling op de Gedragscode Integriteit Rijk.
De kern van de werkwijze is de verwachte terughoudendheid van bewindspersonen en ambtenaren in hun contact met de gokindustrie. Bij het contact met ‘actoren uit de kansspelsector' geldt een vier ogen principe en geldt de regel dat alleen noodzakelijk contact toegestaan is. Het gaat dan om contact dat nodig is voor de kwaliteit van beleid, wet- en regelgeving en de uitvoering hiervan. De regels gelden voor het contact met de volgende bedrijven:
“Het betreft de omgang met alle bedrijven en organisaties in de kansspelsector die betrokken zijn bij het aanbieden van kansspelen, zoals vergunninghouders, dienstverleners en brancheorganisaties of belangenbehartigers van vergunninghouders.”
Teun Struycken
Daarnaast moet de werkwijze zorgen voor transparantie over het contact met de kansspelsector. Dit zal gebeuren door actieve openbaarmaking. Uiterlijk twee maanden na het einde van een kalenderjaar wordt actief openbaargemaakt welke contacten er zijn geweest met de kansspelsector. Het gaat dan niet alleen om de verslaglegging van de overleggen, maar ook eventuele mailwisselingen, berichten, en brieven.
Maatregelen om kwetsbare spelers te beschermen
Een andere motie die eerder dit jaar werd ingediend, eveneens afkomstig van Bikker, verzocht het kabinet om overkoepelende speellimieten in te voeren voor online casino's. Hier gaat Struycken in de voortgangsbrief nog niet inhoudelijk op in, maar hij belooft de Kamer in december te informeren over de contouren van de overkoepelende speellimieten.
Verder gaat Struycken ook kijken of hij het proces van onvrijwillige inschrijving in Cruks kan versnellen. Deze stap zou de positie van bewindvoerders versterken, zoals werd verzocht in een van de moties. Ook de Kansspelautoriteit gaf al eerder aan dat dit proces erg veel tijd kost van zowel de aanvrager als de toezichthouder zelf.
Middels een andere motie verzocht Michiel van Nispen om een BKR-controle te verplichten voor online casino's, maar Struycken twijfelt over deze optie. Er wordt in het kader van de overkoepelende speellimieten onderzocht wat de mogelijkheden zijn op dit vlak. De staatssecretaris noemt het alleen niet wenselijk dat gokbedrijven inzage krijgen in de eventuele persoonlijke schulden van hun spelers. Hij kijkt daarom ook naar minder ingrijpende alternatieven:
“Daarom kijk ik ook naar mogelijkheden voor controles op insolventies, schuldsaneringen en lopende bewindvoeringstrajecten, omdat het hierbij om (semi) openbare registers gaat en dit mogelijk meer inzicht kan geven in financieel kwetsbare situaties van spelers.”
Teun Struycken, Staatssecretaris van Rechtsbescherming van Nederland
Ook hoopt Struycken alsnog de hulp van de banken in Nederland te kunnen krijgen. Hij zegt met de banken in gesprek te zijn om ervoor te zorgen dat zij in hun beleid rekening kunnen houden met de bescherming van hun klanten tegen problematisch gokgedrag:
“Voorts blijf ik met banken in gesprek over of zij in hun dienstverlening rekening kunnen houden met de bescherming van hun klanten tegen onmatige deelname aan kansspelen. Daarbij is voor mij niet alleen het vergunde aanbod relevant, maar juist ook uitgaven aan illegale aanbieders van online kansspelen.”
Teun Struycken, Staatssecretaris van Rechtsbescherming van Nederland
