Donderdag 28 maart 2024

Speel bewust

Interview René Jansen (Ksa) over de problemen met Cruks en het opengaan van de Nederlandse gokmarkt

René Jansen Kansspelautoriteit interview oktober

Afgelopen vrijdag had het moeten gebeuren: de Nederlandse kansspelmarkt zou geopend worden. Al snel werd duidelijk dat Cruks, het zelfuitsluitingsregister van de Kansspelautoriteit, niet correct functioneerde. Uiteindelijk besloot de Kansspelautoriteit om zaterdag de markt toch te openen, met Cruks nog niet werkend. Wij spreken met René Jansen van de Kansspelautoriteit over de problemen met Cruks en het openen van de markt, de roerige periode die eraan voorafging, en meer.

Frank Op de Woerd: Zelfs nog voor de opening van de markt was er al heel veel consternatie. We hebben daar ook in ons interview tijdens iGB over gesproken, maar ik wil er toch nog een keer op terugkomen. Ik las beleidsregel 3.8. nog eens en daar staat onder andere “en tijdens de behandeling van de aanvraag is voldaan aan alle volgende criteria…”. Daarnaast hebben wij met CasinoNieuws met input van de Ksa geschreven over dat het resetten van accounts niet nodig is. Die twee elementen lijken mij toch te impliceren dat het aanvankelijk helemaal niet het idee was om alle onvergunde aanbieders op zwart te zetten. Dan is er dus wel sprake van een beleidswijziging. Of zit ik er helemaal naast?

René Jansen: Daar zit je er toch naast. Want er zijn toch twee dingen, die we moeten onderscheiden.

Ten eerste zijn er de toezeggingen vanuit de motie Postema die wij vertaald hebben naar de beleidsregels zoals die in 3.8 zijn verwoord. Daar is sprake van een soort ‘coulance-regeling.’ We kijken in ons integriteitstoezicht, ons betrouwbaarheidstoezicht, naar antecedenten. Die antecedenten worden normaal zwaar meegewogen bij de beoordeling van een vergunningaanvraag. Dat is ook voor de kanalisatiedoelstelling, dat is heel nadrukkelijk de grondslag voor de motie Postema. Enerzijds was de afweging dat je aanbieders die langdurig de wet hebben overtreden geen vergunning zou willen geven, maar tegelijkertijd wilde men wel een langeretermijnkanalisatiedoelstelling bewerkstelligen met de partijen die elders in Europa een vergunning hebben om Nederlandse spelers te beschermen.

“Ik heb de indruk dat er in de sector een soort wishfull-thinking is blijven hangen.”

René Jansen, voorzitter Kansspelautoriteit

Ten tweede; hoe verhoudt het zich tot de prioriteringscriteria die wij hanteren bij onze handhaving als Ksa. Vanaf 2017 hebben we een aantal kenmerken opgenomen zoals de .nl-extensie, iDeal, noem ze maar op, je kent ze allemaal. Daarop volgde nog een aanscherping met de vereiste dat er sprake moest zijn van zichtbare verificatie op leeftijd om minderjarigen weg te houden.

Want ik denk, en wat ik ook in jouw vraag meen te horen, is dat het daarmee de status van gedoogcriteria zou hebben. Dat heeft het niet. Het feit blijft dat ook al zou je die criteria niet overtreden, dan ben je niet gevrijwaard van handhaving. Er kunnen altijd redenen opkomen om te handhaven. Je bent nooit gevrijwaard. Je gedrag in relatie tot die criteria bepaalt jouw plaats in de stapel als het ware. Degene die bovenop de stapel ligt krijgt als eerste te maken met onze handhavingsacties. Onze capaciteit is nou eenmaal beperkt.

Ik heb de indruk dat er in de sector een soort wishfull-thinking is blijven hangen. Je hoort het ook bij congressen of andere plekken “we hebben ons toch netjes aan die prioriteringscriteria gehouden.” Ja, dat kan zijn, vanaf een bepaalde datum. Maar je hebt je nooit aan de Nederlandse wet gehouden. Artikel 1 van de Wet op de kansspelen zegt dat er zonder vergunning geen gelegenheid mag worden geboden om deel te nemen aan kansspelen.

Ik vroeg u of de partijen het hadden kunnen zien aankomen, en u zei dat het altijd duidelijk is geweest. Maar wat ik net aanhaalde dat in artikel 3.8 staat en de mededeling dat accounts niet gereset hoeven te worden, zouden nooit relevant zijn als vanaf moment 1 duidelijk was geweest dat ze op zwart hadden gemoeten bij het opengaan van de markt. Want in dat geval had er van die twee situaties nooit sprake kunnen zijn.

Nee, twee dingen zijn helder: ten eerste moeten aanbieders zich aan de wet houden, ten tweede zijn prioriteringscriteria aangescherpt medio september. Alleen dat laatste is nieuw. Sindsdien is dat ook een verandering van de opstelling van zowel de minister als de Kansspelautoriteit die daaropvolgend een aanpassing van de prioriteringscriteria en uitvoeringsstrategie voor haar handhaving heeft gedaan.

De minister is daarin leidend geweest. Die heeft ook aangegeven dat hij daar nadrukkelijk met de Kamer over heeft gediscussieerd. Er is een periode voordat er een legaal alternatief is, en een periode nadat er een legaal alternatief is wat betreft kansspelaanbod.

De minister heeft ook in die brief gezegd dat hij de Ksa in overweging geeft om daar een overgangsperiode voor te hanteren. Wij hebben dat vertaald door aan te geven dat we die nieuwe prioriteringscriteria vanaf 1 november gaan toepassen. Een aantal aanbieders, grote aanbieders, hebben de conclusie getrokken dat ze vanaf 1 oktober Nederlandse ip-adressen gaan blokkeren. Daar hebben jullie ook keurig over geschreven op CasinoNieuws.

Tekst loopt verder onder de foto

René Jansen tijdens Gaming in Holland
René Jansen tijdens Gaming in Holland

Dus ze hadden ook tot 1 november kunnen wachten in plaats van halsoverkop op donderdag 30 september alles dicht te gooien?

Dan hadden ze de volgorde van de stapel beïnvloed. De grote aanbieders, en daarmee de grote concurrenten van de nieuwe vergunninghouders, waren dan hoger op de stapel gekomen. Dat is denk ik wel evident.

“Toen wij bespeurden dat die onrust bleef […], hebben we besloten om dat panel van iGB aan te grijpen om dat te verduidelijken.”

René Jansen, voorzitter Kansspelautoriteit

Donderdag zei u tijdens een panel op iGB, dat zelfs als partijen de Nederlandse markt zouden blijven bedienen en een boete daarvoor zouden krijgen, dat dat hun vergunningaanvraag niet in gevaar zou brengen.

Dat klopt. Althans, dat brengt niet per definitie een vergunningaanvraag in gevaar. Niet op voorhand. Niet omwille van dit simpele feit.

Dat is dus niet een antecedent die meteen een streep door de rekening zet?

Ja, dat klopt.

In de week daarvoor maakten mensen zich gigantisch druk over die ontwikkeling. Ik denk dat er in boardrooms door heel Europa op het hoogste niveau overleg is gevoerd over wat te doen in Nederland. De informatie die u tijdens iGB gaf had veel van die onrust kunnen wegnemen. Als u dat direct volgend op de brief van de minister had gezegd, was er minder acute paniek geweest.

Wij zijn er altijd vanuit gegaan met de vele juristen die om deze bedrijven heen opereren, dat ze zich toch echt zelf zouden laten leiden door de beleidsregel die er nog steeds was en is. Dus beleidsregel 3.8, die staat er. Ik had niet verwacht dat ze zich in grote staat van opwinding zouden laten brengen door een artikel in FD, want dat was denk ik de acute aanleiding.

Ik was ook verrast over de vragen die ik in de wandelgangen kreeg bij Gaming in Holland. Ook van juristen kreeg ik vragen.

Toen wij bespeurden dat die onrust bleef, dat die vragen bleven komen en dat er kennelijk een grote onduidelijkheid was, hebben we besloten om dat panel van iGB aan te grijpen om dat te verduidelijken.

Justin Franssen nam als moderator van het panel ook de actualiteiten mee. Dus toen hebben we gezegd “laten we even heel helder zijn.” Ik wilde het nog eens helder laten zijn, al dachten we dat we dat al gedaan hadden. Misschien is dat van ons wat kort door de bocht geweest, de aanname dat ze zich zouden laten blijven leiden door de beleidsregels, en niet door een krantenartikel.

U zei dat tijdens een panel, en ik kreeg de tekst van de Kansspelautoriteit waardoor ik hem snel kon publiceren op mijn website. Maar niet iedereen was bij dat panel en – hoe gek het ook klinkt – niet iedereen leest dagelijks CasinoNieuws.nl. Normaal gesproken publiceert u toespraken en uitspraken ook op de website van de Kansspelautoriteit, maar deze uitspraak verscheen daar niet. Is dat een bewuste keuze geweest? 

Nee, dat is geen bewuste keuze geweest. Als ik een uitgeschreven tekst heb, dan gaat die gewoon één op één op de website. Dan bereik ik ook mensen die niet op een congres waren. Bij panels heb ik vaak meer steekwoorden mee en niet een uitgeschreven tekst.

Dit was een erg aanbieder-gerichte boodschap. We denken ook dat de boodschap geland is en aangekomen via CasinoNieuws en andere bronnen.

“we zijn ons bewust van het risico dat spelers in eerste instantie ook overstappen naar de ‘cowboys’, de ravenzwarte illegale aanbieders. Daar zal ons handhavend optreden dan ook op gericht moeten gaan worden.”

René Jansen, voorzitter Kansspelautoriteit

Ooit verwachte u 90 aanvragen. Dat werd bijgesteld naar 40, en uiteindelijk werden het er 29. Daarvan zijn er maar 10 goedgekeurd. Maar u kon niet weten hoeveel er daadwerkelijk van die 10 op 1 oktober live zouden gaan, nog afgezien van de problemen met Cruks. Liep u dan niet een groot risico door de partijen op zwart te dwingen, terwijl er wellicht geen uitgebreid legaal aanbod zou zijn? Het donkerzwarte aanbod – de online casino’s die zich ondanks alles gewoon op Nederlanders blijven richten  – zouden er sowieso nog zijn. Kwam de kanalisatie door die situatie niet in gevaar?

Ik heb eerder al aangegeven dat we ons bewust zijn van het risico dat spelers in eerste instantie ook overstappen naar de ‘cowboys’, de ravenzwarte illegale aanbieders. Daar zal ons handhavend optreden dan ook op gericht moeten gaan worden. We zetten hierbij dan ook vooral in op een hoge kanalisatiegraad op een iets langere termijn.

’s Nachts om 00:00 had de gokmarkt open moeten gaan, maar Cruks zorgde voor problemen. Uiteindelijk kreeg de Kansspelautoriteit die problemen niet snel opgelost en werd er op zaterdag besloten om toch de markt voor geopend te verklaren, ondanks dat Cruks niet werkte. Wat is de overweging daar geweest?

Ondanks de problemen met Cruks, wilden we de spelers wel zoveel mogelijk witte en legale sites laten bereiken. Dat is de enige overweging geweest om te doen wat we dit weekend gedaan hebben.

We weten allemaal dat er honderdduizenden mensen spelen in het weekend. En als Cruks niet werkt en daardoor de legale partijen niet online kunnen, dan denken die mensen niet “Weet je wat, ik ga eens een goed boek lezen en ik wacht wel op volgende week.”

Dus we hebben die beweging al op gang laten komen naar het legale aanbod. Legaal aanbod waarvan vaststaat dat die op de hoogste standaarden werken van verslavingspreventie. Want we hebben hele hoge standaarden in Nederland. Het zijn dan wel nieuwe vergunninghouders, maar ze voldoen allemaal aan die hoge standaarden. Dus dat is de veiligste omgeving om te spelen, ook al is er nog geen Cruks.

Het alternatief is dat ze terugvallen op andere sites omdat ze toch willen spelen. Op sites waar minder beschermd wordt. Sites waar minder goede verslavingspreventie monitoring plaatsvindt. Online casino’s waar óók geen Cruks is.

Natuurlijk is dat ook een beetje het gevolg van het snelle offline gaan, of blokkeren van, de Europese grijze sites – om het zo maar even te zeggen. Dat je juist een verhoogd risico hebt dat mensen dan naar het zwarte aanbod gaan. Dus we hebben dat echt gedaan vanuit het spelersperpectief en spelersbelang.

Ik heb geschreven dat er kamervragen aan zaten te komen. Inmiddels zijn die er ook. Ik schreef daarbij ook dat mensen de mening waren toegedaan dat u de keuze zou hebben gemaakt om de markt te openen, op aandringen van de Nederlandse Loterij. Ook schreef ik dat ik had begrepen dat de kamerleden denken dat u in een privégesprek zou hebben gezegd dat er andere belangen speelden. Dat is dus incorrect?

“Het raakt mij als mijn integriteit ter discussie staat. Dat ik me zou laten leiden door de belangen van NLO of andere aanbieders, daar is geen enkele sprake van.”

René Jansen, voorzitter Kansspelautoriteit

Absoluut. Ik moet je zeggen: dat heeft me geraakt. Het raakt mij als mijn integriteit ter discussie staat. Dat ik me zou laten leiden door de belangen van NLO of andere aanbieders, daar is geen enkele sprake van. Ik vind het wat dat betreft ook gewoon echt misplaatste ketelmuziek. Voor de Kansspelautoriteit staat één ding voorop en dat is veilig spelen. Alle afwegingen zijn daar op gebaseerd.

Nogmaals, het raakt me. Ik weet niet of het zo bedoeld is, maar ik voel het wel als een aantasting van mijn integriteit als toezichthouder. Ik ben alles opgeteld 18 jaar onafhankelijk toezichthouder in publieke dienst. Geen enkele onder-toezicht-gestelde krijgt een voorkeursbehandeling. Ze staan onder ons toezicht. Wat leidend is, is de wetgever. Dat is de wet. Dat is onze missie: veilig spelen. Dat staat centraal. Het consumentenbelang, het spelersbelang staat centraal.

René Jansen over Cruks

In uw Radio 1 interview gaf u aan dat er technische problemen waren. In ons interview in februari vroeg ik u of de Ksa er klaar voor was. U gaf aan dat er langdurig getest werd en dat de Ksa er klaar voor zou zijn. En toch vanaf moment 1 – om 00:00 – ging het mis met Cruks. Hoe heeft dat toch kunnen gebeuren?

Ik vind het te vroeg om daar antwoord op te geven. We gaan later natuurlijk grondig evalueren want wij hebben ons nu vooral gericht op probleemoplossing. Soms waren dat tijdelijke probleemoplossingen, zodat er in ieder geval live kon worden gegaan.

Gelukkig is sinds gister Cruks ook bereikbaar en krijgen we inschrijvingen. Dat geldt ook voor het inschrijven bij een aantal aanbieders die ervoor gekozen heeft om deze dagen live te gaan. Het is allemaal nog niet honderd procent stabiel, maar het is wel een stuk beter.

Een aantal dingen heeft meegespeeld. Die zijn allemaal niet in beeld gekomen in de testfase maar pas bij de live-gang. Dat kwam omdat je een aantal dingen dan voor het eerst gaat doen via de bestaande verbindingskanalen. Bijvoorbeeld de verbinding tussen de beheerder van Cruks, en DigiD, voor de verificatie van de identiteit. Een aanbieder moet ook een paspoort of ander identiteitsbewijs verifiëren. Je moet ook je bankrekening verifiëren. En er moet gecontroleerd worden op BSN. Ook bij dat laatste onderdeel – het controleren van het burgerservicenummer – was een bottleneck.

“dat was tot mijn eigen grote schrik en chagrijn, want ook ik vind het natuurlijk ontzettend vervelend dat dit gebeurt.”

René Jansen, voorzitter Kansspelautoriteit

Deze problemen zijn allemaal niet in beeld gekomen tijdens de testfase omdat je dan nog niet gebruikmaakt van de echte weg er naar toe. Ik zeg erbij, dat was tot mijn eigen grote schrik en chagrijn, want ook ik vind het natuurlijk ontzettend vervelend dat dit gebeurt. Ik vind het heel spijtig dat de opening van de online markt, die zo heel goed op schema leek op allerlei vlakken, op deze manier is gelopen. Het is enorm vervelend dat je dat ondanks dat intensieve testen, toch voor dit soort onaangename verrassingen komt te staan.

Wij gaan natuurlijk heel grondig evalueren en wij gaan er ook van leren. Dan hopen we dat dat nooit meer zo gebeurt. Zullen we een toekomst hebben zonder ICT-storingen? Ik geloof het niet. We hebben gisteren de topbedrijven in de wereld gehad die down gingen – Facebook, Whatsapp, en Instagram. Heel de wereld lag plat. Het zal mij niet verbazen dat ook wij nog wel eens tegen dit soort dingen aanlopen. Het zijn ingewikkelde ICT-applicaties en die dingen gebeuren. We blijven afhankelijk van die ICT.

Trekt het u zich persoonlijk aan dat het niet werkte?

Trek ik het me aan? Ja. Waarom? Ik ben bestuurlijk verantwoordelijk. De bestuurder is overal verantwoordelijk voor.

“Trek ik het me aan? Ja. Waarom? Ik ben bestuurlijk verantwoordelijk.”

René Jansen, voorzitter Kansspelautoriteit

Onze mensen hadden een positieve verwachting over deze livegang. Ze hadden geen tekenen ontleend aan de testen dat dit zou gaan gebeuren.

Tegelijkertijd zegt iedereen in de hele ICT-wereld: ja, er kan altijd iets fout gaan wat je niet voorzien hebt. Dit is er eentje die we niet voorzien hadden, maar ik trek me dat wel aan want ik ben bestuurlijk verantwoordelijk.

In ons interview in februari vroeg ik ook naar de vertrouwensband tussen de Kansspelautoriteit en de industrie. Heeft u het idee dat deze nu al beschadigd is door de consternatie die volgde op de brief van de minister, én de problemen met Cruks?

Het is te vroeg om te zeggen dat wij nu al met een aantal een vertrouwensband hebben opgebouwd. En ook de andere kant op is er nog geen vertrouwensband beschadigd. We zullen zien dat er een gefaseerde opening van de markt is. Ik verwacht dat het plaatje met welke vergunninghouders we allemaal te maken hebben in Nederland, de komende jaren helder wordt. Er zullen telkens nieuwe partijen bij komen die we dan voor het eerst gaan meemaken als echte vergunninghouder. Dan zien we hoe ze zich aan de vele bepalingen op het gebied van consumentenbescherming, verslavingspreventie, anti-witwassen, en het scherp monitoren van merkwaardige en verdachte gedragingen bij sportweddenschappen gaan houden. Dan zal duidelijk zijn hoe het vertrouwen is. In die zin kan je zeggen dat dat op basis van “verdiend vertrouwen” gaat. Dat moeten we gaan meemaken.

Negentwintig partijen hadden een vergunningaanvraag gedaan, maar negentien daarvan kregen eind september niet hun vergunning. Zijn die definitief af? Of is er een aantal partijen dat enkel nog een paar documenten moet inleveren en dan wel alsnog live kan?

Ik wil niet in details treden. Dat is confidentiële en vertrouwelijke informatie.

Maar je mag ervan uit gaan dat er een aantal vergunningaanvragers nog allerlei formulieren moeten aanleveren. Of nog testen moeten doorlopen.

Anderen zijn buiten toepassing gesteld en moeten opnieuw beginnen.

Er is dus een variëteit, en daar wil ik het op dit gebied bij laten.

Maar er komen dus nog nieuwe partijen bij.

Daar ga ik vanuit. We zien ook bewegingen in het portaal. Daar kan je al allerlei dingen plaatsen en daar maak je dan als bedrijf uiteindelijk een formele vergunningaanvraag van. Er zijn partijen bij die het portaal al heel ver gevuld hebben.

Ik lees ook in diverse bronnen dat er ondernemingen zijn die zeggen dat ze in november bij de Ksa een vergunningaanvraag in gaan dienen, of later dit jaar.

Tijdens ons video-interview sprak u uit dat u had gehoopt dat er meer van de 30 aanvragen door de hele procedure heen zouden zijn gekomen. Nu is het aanbod met 10 partijen wel karig. Bingo, om maar een voorbeeld te noemen, kan nog helemaal nergens gespeeld worden momenteel. U zou daar iets aan kunnen doen door die procedureaanvragen sneller te behandelen voor andere partijen. Die doorlooptijd hoeft niet persé zes maanden te kosten, toch?

Nee, dat hoeft niet. We zullen er ook niet altijd zes maanden over doen. Waar we kunnen versnellen, daar doen we dat.

“We zullen er ook niet altijd zes maanden over doen. Waar we kunnen versnellen, daar doen we dat.”

René Jansen, voorzitter Kansspelautoriteit

Daarom heb ik ook die ‘lessons learned’ gedeeld, tijdens mijn speech bij Gaming in Holland. Als die bedrijven optimaal voorbereid bij ons komen, dan scheelt dat enorm. We hebben nu toch gezien: volgens mij is geen enkele aanvraag volledig geweest. Dat was ook, in zekere zin, met de opstartperiode met de keuringenproblematiek niet mogelijk, maar toch.

Ik hoop dat de volgende generatie aanvragen weer beter is. Dat bevordert de doorlooptijd ook.

Maar het is wel heel veel werk. Het is niet zo dat wij lopen te lanterfanten in die zes maanden om dat half jaar maar vol te maken. Integendeel zelfs. De doorlooptijden van bepaalde technische stappen, bijvoorbeeld de aansluiting op de CDB en de aansluiting op Cruks, gaat in fases. Dat heeft dus per definitie een behoorlijke doorlooptijd. Ik wil dan ook niet de verwachting wekken via een interview als dit, dat daar wel heel veel tijd vanaf zou kunnen.

De Cruks problemen houden aan. Ik probeerde mij gisteravond in te schrijven, maar kwam er niet doorheen. Wanneer verwacht u dat dit helemaal soepel loopt aan de kant van de Ksa?

Over twee weken moet het toch echt goed werken.

Ik wil niet een uitspraak doen, en dat kan ik ook niet, over dingen die spelen bij de aanbieders. Die hebben ook hun ICT-systemen die in werking treden.

Ik hoor wel terug dat er veel aanmeldingen zijn bij de aanbieders. En ik hoor ook dat er honderden inschrijvingen zijn in Cruks. Ook sommigen van onze eigen mensen hebben – voordat wij het signaal “ok live” gaven – zich ingeschreven in Cruks.

“Over twee weken moet het toch echt goed werken.”

René Jansen, voorzitter Kansspelautoriteit

Ik merkte wel dat een foutje snel gemaakt is. Een verkeerde datum intoetsen, of iets anders net niet goed doen, kan voor problemen zorgen. Het luistert wat dat betreft wel nauw.

En wat ook meespeelt, is dat mensen moeten wennen aan een toch zwaardere inschrijfprocedure dan op andere internationale sites het geval is.

Is het niet merkwaardig dat een foutje als het verkeerd invullen van een invoerveld, zoveel gevolgen kan hebben. Zijn niet juist al die checks en controles op documenten er zodat menselijke foutjes niet van invloed zouden moeten kunen zijn?

Dat klopt. We zijn bezig dit te verhelpen.

Er zijn mensen die beweren dat ze alsnog kunnen spelen, ondanks dat ze zich bij Cruks hebben ingeschreven. Zou dat door de problemen met Cruks kunnen gebeuren, of speelt hier iets anders?

Nee, dit is het gevolg van het verkeerd invullen van een invoerveld.

René Jansen Cruks

Foto’s René Jansen via Gaming in Holland.

Partners

CasinoNieuws.nl heeft overeenkomsten met aanbieders van online kansspelen en gebruikt hiervoor affiliate-links. Als u via zo’n link een account aanmaakt, dan krijgen wij daar een commissie voor, zonder extra kosten voor u. Onze partners hebben geen invloed op de redactionele inhoud en reviews van CasinoNieuws.

Er is 1 reactie op dit artikel

  1. Top interview Frank

Laat een reactie achter