Onderzoek speellimieten: Eén limiet voor iedereen werkt niet

Regulus Partners heeft onderzoek gedaan naar de verschillende speellimieten voor spelers in België, Noorwegen, Spanje, Duitsland, en het Verenigd Koninkrijk. Het uitgebreide onderzoek moet dienen als handvat voor minister Weerwind die in Nederland overkoepelende speellimieten overweegt. Eén limiet voor alle spelers werkt in ieder geval niet volgens de onderzoekers, want wat voor de één veel geld is, is voor de ander een schijntje.

Het stellen van speellimieten binnen de kansspelsector komt steeds vaker voor als normatieve maatregel. Regulus Partners deed onderzoek naar de speellimieten in Noorwegen, België, Duitsland, Spanje, en het Verenigd Koninkrijk. Het onderzoek is inmiddels gedeeld met de kamer door de minister van Rechtsbescherming, Franc Weerwind nadat hij eerder de belofte had gedaan overkoepelende speellimieten te gaan onderzoeken.

Noorwegen voerde bijvoorbeeld in 2016 al een speellimiet voor spelers in volgens het onderzoek. Het had hiermee de wereldwijde primeur. Er zit echter nog een keerzijde aan de opgelegde limieten, zo stellen de onderzoekers. Wanneer de limieten worden vastgesteld via de rekening van een account, dan is dit gemakkelijk te omzeilen door meerdere rekeningen te openen als speler.

Ondanks dat België en Duitsland de limieten op klantniveau hebben vastgesteld, hebben die landen niet de infrastructuur om een eenduidig klantbeeld te krijgen, aldus Regulus Partners. Daarnaast wijst het onderzoek uit dat veel spelers in het Verenigd Koninkrijk vrezen dat het hebben van een overkoepelend speellimiet onevenredig en opdringerig is.

Als spelers de keuze krijgen om een limiet in te stellen op stortingen, verliezen, de hoogte van de bedragen waarvoor ze kunnen spelen, of een tijdslimiet, dan kiest 80% voor het eerste. Als het instellen van een limiet geen verplichting is, dan kiest slechts 22% van de spelers ervoor om toch een maximum in te stellen..

Van de spelers in het Verenigd Koninkrijk die ervoor kiezen om limieten in te stellen, stelt bijna 40% een onrealistisch hoog bedrag in om zo de regels te omzeilen.

Van de spelers in het Verenigd Koninkrijk die ervoor kiezen om limieten in te stellen, stelt bijna 40% een onrealistisch hoog bedrag in om zo de regels te omzeilen.

Een cruciaal element is dat persoonlijk klantcontact een belangrijk middel is om gok gerelateerde schade te beperken. Dit wijzen de gegevens uit Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk uit.

Hoewel een verplichte limietstelling an sich niet doeltreffend lijkt te zijn volgens Regulus, is limietstelling wel handig als klant-instrument, aldus de onderzoekers. Door de input van de speler heeft het online casino een extra indicator om kansspelverslaving op het spoor te komen.

In onderstaande tabel staat de huidige situatie van de onderzochte landen omtrent verplichte speellimieten.

	Noorwegen	België	Duitsland	Spanje	Verenigd Koninkrijk
Zijn speellimieten verplicht?	Ja	Ja	Ja	Ja	Nee, maar spelers moeten wel de optie krijgen
Maximale stortingslimiet?	€ 500 per maand voor casinospellen	€ 200 per speler per aanbieder, vanaf oktober 2022	€ 1.000 per speler per maand over alle aanbieders	€ 3.000 per speler per maand per aanbieder	“geen limiet” is een van de mogelijkheden
Kan de limiet naar boven aangepast worden?	Nee	Ja, voor iedere speler die niet als wanbetaler geregistreerd staat. Het duurt drie dagen voordat het goedgekeurd wordt	Ja, voor sommige spelers, pas na controle	Nee	Ja, met een afkoelingsperiode van 24 uur
Wat gebeurt er als de limiet is bereikt?	Je kan niet meer spelen tot de volgende periode dat de limiet weer ingaat	Je kan niet meer spelen tot de volgende periode dat de limiet weer ingaat, tenzij je een verhoging van de limiet hebt aangevraagd	Je kan niet meer spelen tot de volgende maand	Je kan niet meer spelen tot de volgende maand	Je kan niet meer spelen tot de volgende periode dat de limiet weer ingaat, tenzij je een verhoging van de limiet hebt aangevraagd
Zijn de limieten gekoppeld aan je financiële draagkracht?	Nee	Alleen aan de vaststelling of de speler in gebreke is gebleven bij schulden	Ja	Nee	Steeds meer, via regelgevend ingrijpen

Het nut van limieten

De meeste voorschriften zijn gericht op het beperken van gok gerelateerde schade in plaats van het voorkomen daarvan.

Volgens het onderzoek zijn er drie brede onderliggende redenen voor het vaststellen van speellimieten identificeerbaar:

1. Het voorkomen van financieel overmatig gokken
   
   De meest voor de hand liggende reden voor het instellen van een verplicht limiet is om te voorkomen dat spelers een groter bedrag gaan uitgeven.
   
   Hier zitten echter nog wel wat haken en ogen aan.
   
   Ten eerste is een vaste limiet nooit hetzelfde voor alle spelers. € 500 per maand klinkt als een verstandige limiet op basis van de gemiddelde speler, maar dit bedrag kan al meer zijn dan sommige mensen verdienen. Daartegenover staat dat voor de rijkste groep, € 500 zo’n klein bedrag is, dat ze daardoor niet legitiem hun inkomsten of vermogen kunnen besteden op de manier waarop ze dat zelf willen.
   
   Ten tweede kan de limiet alleen doeltreffend zijn als het geldt voor de speler en niet voor de exploitant. Want anders kunnen spelers meerdere rekeningen openen om de limiet te omzeilen. Deze maatregel werkt nog niet vanwege een aantal technische en privacy-juridische redenen. En de kans is aanwezig dat de kanalisering gevaar loopt door deze maatregel, waardoor de spelers naar de illegale aanbieders kunnen trekken.
   
2. Het beperken van financieel overmatig gokken
   
   De meeste voorschriften zijn gericht op het beperken van gok gerelateerde schade in plaats van het voorkomen daarvan. Het invoeren van limieten per account is een erkenning hiervan.
   
   In het onderzoek wordt opgemerkt dat het systeem omzeild kan worden. Zo kunnen spelers meerdere rekeningen openen. Dit kan er toe leiden dat spelers de uitgaven over meerdere rekeningen spreiden en zo het risico lopen het totaaloverzicht kwijt te raken, wat extra schade met zich mee kan brengen. Of dit in de praktijk ook gebeurt, wordt niet in het onderzoek meegenomen.
   
3. Spelers hulpmiddel aanreiken om de controle te behouden
   
   Een andere manier om naar limieten te kijken is door ze te zien als een middel om spelers in staat te stellen controle over het eigen gedrag te houden. De gereguleerde omgeving moet er voor zorgen dat controles en interventies worden ingebouwd, zodat spelers zich meer bewust zijn van schadelijk gedrag.
   
   Deze aanpak vereist geen eenduidig limiet en erkent dat iedere speler anders is. Volgens de onderzoekers is dit ook de aanpak die de minste weerstand zal opleveren bij de spelers. Dit kan er voor zorgen dat de spelers in de legale gokomgeving blijven spelen en zich dus niet gaan begeven op de illegale goksites.

Beste methode voor het stellen van grenzen

Vanwege de uiteenlopende reacties op het vaststellen van limieten voor spelers, is het volgens Regulus Partners moeilijk een duidelijke methode als beste aan te duiden. Het onderzoeksbureau stelt de volgende mogelijkheden voor, maar neemt dus een slag om de arm aangaande de doeltreffendheid van iedere suggestie:

• Financiële limieten moeten voor alle spelers verplicht zijn, zodat ze beter de controle kunnen behouden. Deze limieten helpen ook de exploitanten om de spelers beter te begrijpen en meer maatwerk te kunnen leveren in de vorm van interventies.
• De financiële limieten moeten gebaseerd zijn op de netto stortingen (alle stortingen min de winsten van de spelers) over een bepaalde periode, omdat dit de meest zinvolle en gemakkelijk te begrijpen maatstaf is van de werkelijke uitgaven van spelers.
• Spelers moeten limieten kunnen instellen op dagelijkse, wekelijkse, maandelijkse, en jaarlijkse basis om hun eigen budgettaire voorkeuren te weerspiegelen.
• Spelers moeten hun limieten in een vrij tekstvak kunnen aangeven, in plaats van voorgekauwde keuzes. Dit moedigt de spelers aan om na te denken over de eigen omstandigheden en neemt de verleiding weg om de hoogst beschikbare limiet te selecteren.
• Spelers moeten eenvoudige en onopvallende vragen worden gesteld zoals wat voor een beroep ze hebben en of ze hebben nagedacht over al hun uitgaven. Dit om ervoor te zorgen dat ze over hun keuzes hebben nagedacht en om de exploitant van context te voorzien.
• Het belangrijkste element van het stellen van limieten is de mate waarin het kan worden gebruikt om schadelijker spel te identificeren zodat het een interventie veroorzaakt door de aanbieder.
• Interventies bij het overschrijden van de speellimieten verlopen het beste via een telefonisch gesprek.
• Betaalbaarheidsbeperkende maatregelen worden momenteel “uitgeprobeerd” in het Verenigd Koninkrijk en veroorzaken reeds een aanzienlijke verstoring van de markt. Het onderzoeksbureau raadt aan deze ontwikkelingen nauwlettend te volgen om de impact ervan te begrijpen voordat deze worden ingevoerd in Nederland.
• Zonder maatwerk worden spelers eerder aangemoedigd om de limieten te omzeilen.
• De technische, juridische-privacy-, evenredigheids- en indringendheidaspecten van een overkoepelend speellimiet zijn volgens het onderzoeksbureau momenteel onvoldoende uitgekristalliseerd om als een realistisch beleid te kunnen worden beschouwd.

Hoe gaat het er in de verschillende landen aan toe?

De vijf onderzochte landen worden in het onderzoek verder geduid omtrent de regelgeving van speellimieten.

In Noorwegen zijn sinds de pandemie de verlieslimieten door staatsbedrijf Norsk Tipping verder naar beneden gesteld. De aanpassing geldt daar alleen voor kansspelen met een hoog risico. De limiet ging trapsgewijs van € 1.000 per maand naar achtereenvolgens € 750 en € 500 per maand.

Norsk Tipping gebruikt Playscan, een hulpmiddel dat spelers monitort, zodat de hoog risico kansspelen een onderdeel zijn van de totale limieten. Deze totaallimiet staat op dit moment op € 2.000 verlies per maand. Maar doordat de limieten niet overkoepelend zijn, kan je in Noorwegen bij twee verschillende staatsbedrijven, die het monopolie op kansspelen in het land hebben, verschillende limieten hebben. Behalve bij Norsk Tipping kan je namelijk ook spelen bij Norks Sikstoto. Zij hanteren een verlieslimiet van € 6.000 binnen 90 dagen.

Doordat Noorwegen een monopolie kent op de gokmarkt, is het reguleren eenvoudiger dan bij landen waar er een vrije markt is.

Norsk Tipping registreerde in 2017 dat het 560.000 spelers had die gebruik maakten van de in te stellen limieten. In totaal werden er dat jaar 1.274 (0,2% van de spelers die limieten hadden ingesteld) interviews gehouden, waarvan 140 spelers nog een vervolggesprek kregen. Dit laat volgens het bureau zien dat het een effectieve manier van interventies is.

Doordat Noorwegen een monopolie kent op de gokmarkt, is het reguleren van limieten eenvoudiger dan bij landen waar er een vrije markt is, aldus de onderzoekers.

België

In België bestaat er sinds 2018 een verlieslimiet. In oktober 2022 gaat de nieuwste versie van de verlieslimiet van kracht. Daarin staat dat spelers € 200 per week kunnen storten op hun account. Dit was voorheen nog € 500. Spelers kunnen echter wel een verhoging van de speellimieten aanvragen. Het doorvoeren daarvan duurt drie dagen en de eindbeslissing ligt bij de Kansspelcommissie. De toezichthouder doet een check in de Belgische variant van het BKR om te controleren of iemand niet te boek staat als wanbetaler.

Doordat de gokmarkt in België opengesteld is, zijn er veel verschillende aanbieders in vergelijking met een land als Noorwegen. Hierdoor kunnen Belgische gokkers op meerdere accounts spelen. De Belgische limieten werken alleen in bepaalde omstandigheden. Pas als je een kwetsbare speler bent met een kredietprobleem kan je niet zomaar een nieuw account bij een andere aanbieder aanmaken. Desondanks kan die speler alsnog € 26.000 per jaar verliezen, aldus de onderzoekers van Regulus.

Duitsland

Sinds 2021 is de kansspelmarkt in Duitsland hervormt. Tijdens deze hervorming is besloten dat spelers hun eigen limieten moeten instellen. De verlieslimiet mag niet hoger zijn dan € 1.000 per maand over alle providers. Daarnaast moeten spelers de kans krijgen om dagelijkse, wekelijkse, en maandelijkse stortings- en verlieslimieten in te stellen, naast de verplichte maximale verlieslimiet.

Wanneer een gokker in Duitsland zijn of haar limiet naar boven wil bijstellen, dan zit daar een zevendaagse afkoelingsperiode aan vast. Wil je dit naar beneden stellen, dan gaat dit per direct in. Nederland kent dezelfde termijnen.

In Duitsland zijn de limieten dus op de persoon gericht en niet op het account. Maar de infrastructuur is nog niet goed genoeg om dit ook daadwerkelijk op te leggen, aldus Regulus. In de praktijk komt het er op neer dat er alsnog een limiet op account-niveau van kracht is. Het helpt volgens het bureau ook niet mee dat er nog steeds geen regelgever is die over alle divisies (wedden op sport, poker, online gokkasten) bestaat. Deze liggen op dit moment bij verschillende regelgevers.

Spanje

Spanje heeft een open gokmarkt met ongeveer 80 vergunde gokaanbieders. In 2011 werd de markt gelegaliseerd en werden de limieten ingevoerd. Op dit moment is er een hernieuwde discussie gaande over het invoeren van verlieslimieten per sessie. Hierdoor moeten spelers inklokken zodat de tijd en het uitgegeven geld geregistreerd worden.

Spelers die 50% onder de dagelijkse of wekelijkse stortingslimieten vallen op drie opeenvolgende periodes, krijgen een bericht dat speciaal aan de speler gericht is. De Spaanse speler mag niet meer dan € 600 per dag, € 1.500 per week, en € 3.000 per maand storten. Hierdoor kan een Spaanse speler € 36.000 per jaar storten zonder dat er hij of zij geconfronteerd wordt met limieten.

Verenigd Koninkrijk

In het Verenigd Koninkrijk zijn ongeveer 200 gokbedrijven actief. Sinds 2007 is de UK Gambling Commission (UKGC) opgericht en in 2014 zijn haar bevoegdheden verder uitgebreid met de verantwoordelijkheid van het uitgeven van vergunningen aan online casino‘s. Speellimieten zijn niet bij wet geregeld in het Verenigd Koninkrijk.

Tijdens de Covid-19 pandemie werd er in 2020 een limiet ingesteld op basis van besteedbare inkomsten.

Tijdens de pandemie werd er in 2020 een limiet ingesteld op basis van besteedbaar inkomen. Hierin werd voorgesteld om een stortingslimiet tussen £ 100 en £ 2.000 per maand, welke vergroot kon worden wanneer de speler kan aantonen het bedrag te kunnen betalen en missen.

Omdat er een overweldigende respons was op dit voorstel, is er besloten dat dit pas volledig geïmplementeerd wordt in de nieuwe Gambling Act Review. Door het vertrek van de premier wordt er nog steeds gewacht op deze herziening, al zit niet iedereen stil.

Wanneer een vergunde aanbieder van kansspelen tekort is geschoten in het aanbieden van een veilige gokomgeving, eist de UKGC dat er meer controles worden uitgevoerd op spelers die bepaalde limieten willen overschrijden.

Online casino’s in het Verenigd Koninkrijk moeten zelfregulerend te werk gaan in het aanbieden en controleren van de limieten. Al is er echter een paar regels waar iedere aanbieder aan moet voldoen. Zo moet je als gokbedrijf een stortings- spendeer- of verlieslimiet aanbieden aan alle spelers. De standaard optie mag niet bestaan uit ‘geen limiet’. En de limieten moeten in tijdsvakken aangegeven worden, zoals per 24 uur, per week of per maand.

De Britse toezichthouder treedt de laatste maanden strenger op nadat het kansspelbeleid onder vuur kwam te liggen. Het deelde onder andere grote boetes uit aan Entain en LeoVegas, en het schortte de vergunning van Bet-at-home op.

Speellimieten in Nederland

Het onderzoek is ingesteld om een beter beeld te geven van de keuzes die andere landen hebben gemaakt op het gebied van limieten. Nederland kent al speellimieten. Als speler moet je instellen

• hoe veel geld je wilt kunnen storten per periode;
• hoe lang je op een goksite kan spelen;
• hoeveel geld je maximaal op je account wilt kunnen hebben voordat er automatisch wordt overgegaan tot een overschrijving naar je bankrekening.

De PvdA en het Trimbos-instituut gaven begin dit jaar aan te zijn voor overkoepelende speellimieten. Minister van Rechtsbescherming Franc Weerwind liet in april 2022 weten dat hij overkoepelende speellimieten overweegt en liet daardoor dit onderzoek instellen. In mei van dit jaar herhaalde hij zijn interesse in deze maatregel bij Pointer en in antwoord op kamervragen. In januari van dit jaar legde René Jansen nog de druk bij de aanbieders zelf om verstandig om te gaan met speellimieten nadat die negatief in het nieuws waren gekomen in een uitzending van Kassa.

Eerder publiceerde de Kansspelautoriteit (Ksa) al een onderzoek naar speellimieten en zorgplicht in 21 landen. De studie geeft volgens de Ksa genoeg handvatten om spelers een veilige speelomgeving aan te kunnen bieden. 

Daarnaast heeft de Ksa een onderzoek opgestart naar de invulling van de zorgplicht van de vergunde online aanbieders van kansspelen. Dit onderzoek zal naar verwachting klaar zijn in het voorjaar van 2023.

CasinoNieuws.nl sprak eerder met Tony van Rooij van het Trimbos-instituut over (overkoepelende) speellimieten. Van Rooij pleitte onder andere voor het verplicht stellen van een in te stellen verlieslimiet in plaats van een stortingslimiet.