Niet de gokreclames maar de trucjes van de goksites maken mensen gokverslaafd. Dat zegt tech-expert Chantal Schinkels. CasinoNieuws.nl sprak met Schinkels over wat die trucjes precies zijn en waarom dat in het geval van gokken volgens haar zo laakbaar is.
Op 5 juli schreef Chantal Schinkels een column voor het Financieele Dagblad over de beïnvloedingstrucs die online casino’s gebruiken bij het design van hun websites. Door die column werd ze uitgenodigd bij Radio 1’s Dit is de Dag waar ze over het onderwerp in discussie ging met NOGA’s Eric Konings. Een voorpagina-artikel bij De Telegraaf en een optreden in EditieNL volgden.
Maar wat zijn die trucjes precies? En zijn er daardoor daadwerkelijk meer gokverslaafden bij gekomen? CasinoNieuws.nl ging in gesprek met Chantal Schinkels.
Chantal Schinkels
Chantal Schinkels begon 11 jaar geleden haar eigen webwinkel waar ze sieraden en accessoires verkocht. Met Pintz zette ze haar eerste stappen in de wereld van e-commerce. Daarna ging ze aan de slag als online marketeer en kwam ze uiteindelijk terecht bij een Magento-agency waar ze als Teamlead Customer Success Manager development-trajecten begeleidde voor webshops met miljoenen euro’s omzet.
In 2021 kwam haar boek De IT girl uit over vrouwen in de door mannen gedomineerde werkvloer bij IT-bedrijven en hoe dat te veranderen. Begin juni van dit jaar werd haar tweede boek Het koopinfuus gepubliceerd over de technieken en misleidende trucs waarmee webshops volgens Schinkels mensen koopverslaafd proberen te maken.
Schinkels is regelmatig te zien in de media waar zij haar visie geeft als tech en e-commerce expert.
Wat doen die websites qua design precies om mensen meer te laten gokken? En waarom weet jij daar zoveel van af?
Ik werk al meer dan twaalf jaar in de e-commerce. Ik heb een eigen webshop gehad totdat ik als consultant andere webshops ging helpen met het development proces. Daar komt best veel bij kijken. Je gaat allereerst data verzamelen. Op basis daarvan ga je de webshop zo ontwerpen dat mensen een bepaalde richting op worden geduwd. Zo ben je bezig met iets heel belangrijks, tenminste in onze bubbel is dat belangrijk, en dat is conversie optimalisatie.
Conversie is dat je een bezoeker op je webshop hebt en die gaat iets kopen. Dat is een van de belangrijkste, eigenlijk dé belangrijkste KPI in e-commerce. De conversie is het belangrijkste meetcijfer om te kijken of je webshop wel naar behoren functioneert omdat daar ook je omzet aan gelieerd is. Eigenlijk is het zo belangrijk dat we momenteel een richting opgaan waar we niet meer kijken naar wat voor een impact het nou eigenlijk heeft als je zo dramt op die conversie-optimalisatie.
Een paar jaar geleden heb ik een business case over de Staatsloterij gelezen. Ze hadden een award gewonnen voor een conversie-optimalisatie-project. Ze hadden eerst onderzoek gedaan en uit dat onderzoek kwam dat een hele kleine groep, een bepaalde groep die maar een enkele keer een staatslot kocht, ideaal was om richting een abonnement te duwen. Vervolgens hebben zij voor die groep de website zo aangepast dat die groep direct veel meer informatie zag over het abonnement. Dat werkte zo goed dat ze niet alleen vijftig procent meer abonnementen verkochten, maar ook dat de verkoop van losse loten daar niet onder leed. Onder aan de streep hebben ze er dus voor gezorgd dat mensen langer en meer gaan gokken. Want ik vind een staatslot kopen ook een vorm van gokken.
Als expert op dat gebied was jouw eerste reactie: goed gedaan?
Nou nee, mijn eerste reactie was op dat punt al van “Ow wacht eens even!”
Als je een website hebt waar je sokken verkoopt, dan snap ik goed dat je heel erg op de conversie zit. Daar wil ik nog wel in meegaan. Maar dat je meewerkt aan een project waarbij je conversie optimalisatie- en design-aanpassingen gaat gebruiken om mensen langer en meer te laten gokken, dan gaat mij te ver.
Doordat het zo’n risicovol product is.
Ja, je kan iemand zijn leven daarmee best wel op zijn kop zetten. Als je in de e-commerce bubbel zit, dan denk je daar niet zo heel erg over na. Klanten zijn nummers; je ziet ze niet, je hoort ze niet. Het is onderdeel van je dataverzameling. Het is een sport geworden om die conversiepercentages maar zo hoog mogelijk te krijgen. Maar toen ik dit voorbeeld voorbij zag komen, dacht ik van “Is er dan niemand geweest in die groep die zei van ‘moeten we dit eigenlijk wel willen?'”
De technologie is er en de wetgeving zegt dat het mag. Maar dan hebben we altijd nog het menselijke aspect. Daarna ben ik mij er verder in gaan verdiepen. Ik leerde over wetgeving, over wel of geen reclame, kanalisatie, en meer.
Ik sta echt compleet achter het reguleren; je moet zoveel mogelijk zicht hebben op de mensen die gokken zodat op het moment dat het slechter gaat, dat je dan hulp kan bieden.
Sinds 1 juli 2023 is er dan geen ongerichte reclame meer. Maar wat mij heel erg opviel was het woordje ongericht. Ongerichte reclames zorgen alleen maar voor merkherkenning. Als je heel veel reclames van Calvé-pindakaas voorbij ziet komen en je staat in de supermarkt, dan heb je een grotere kans dat je Calvé uitkiest, want dat zit in je hoofd. Het wil niet zeggen dat als je heel veel reclames ziet, dat je dan al een gokverslaving triggert.
De doelstellingen van reguleren is ten eerste kanalisatie; meer zicht op de mensen die aan het gokken zijn omdat ze dat niet meer doen bij een of andere obscure gokwebsite. Ten tweede; gokverslaving tegen gaan. Of in ieder geval een stuk verminderen.
“Ik denk dat er heel veel kennis mist over wat er daarna gebeurt.”
Chantal Schinkels
Als je dan alleen maar die ongerichte reclames aanpakt, dan denk ik dat je iets mist. Ik denk dat er heel veel kennis mist over wat er daarna gebeurt.
In dit geval mist die kennis bij het ministerie die de wet en het besluit heeft opgesteld en bij de Kansspelautoriteit die de toezicht houdt in Nederland.
Precies.
Het ontbreekt niet aan kennis bij de casino’s zelf natuurlijk.
Nee zeker niet. Die weten wel hoe ze het moeten doen.
Op het moment dat je die gokwebsites gaat bezoeken, dan kom je eigenlijk in een soort van web door dataverzameling, profielverrijking, en het design van de website. Die is zo geoptimaliseerd; het enige doel is om je een account aan te laten maken. Wanneer je een account hebt, dan kunnen ze je echt, en dit klinkt een beetje als The Matrix, op alle vlakken achterna zitten.
Een goed voorbeeld is de welkomstaanbieding. Daar zit ook een idee achter natuurlijk. Surfen naar een gokwebsite maakt je nog niet gokverslaafd. Je weet dan nog niet hoe het voelt om te winnen. Maar afgelopen weekend kon je je inleg vijftig keer krijgen als Max Verstappen zou winnen. Ik denk dat heel veel mensen dat hebben gedaan. Die hebben allemaal op zondag een soort van dopamine kick gekregen omdat Verstappen won. Ze zagen hun inleg vervijftigvoudigen! Op het moment dat je die lichamelijke reactie krijgt, dan kan dat een trigger zijn om daadwerkelijk door te blijven spelen.
“[…] dan kunnen ze je echt, en dit klinkt een beetje als The Matrix, op alle vlakken achterna zitten.”
Chantal Schinkels
Dat soort triggers hebben andere e-commerce websites ook waar jij aan gewerkt hebt. Die verschillen dan van de gokwebsites omdat die laatste iets kunnen losmaken waardoor je verslaafd kan raken?
Dit is echt een hele leuke vraag. Daar zit ik al een tijdje mee in mijn hoofd; ‘Wat is nou het verschil?’ Eigenlijk er is geen verschil. Gokwebsites zorgen ervoor dat je terug komt en elke keer maar geld in blijft leggen. Een webshop die doet hetzelfde. Exact hetzelfde.
Dit is nog aan het broeien in mijn hoofd want het verbaasde mij heel erg. Waarom springen we met z’n allen op het feit dat die gokwebsites zo in elkaar zijn gezet dat ze maar mensen terug blijven halen? Terwijl e-commerce-websites exact hetzelfde doen. Daar zijn ook mensen koopverslaafd. Die komen ook in de financiële problemen door het gebruik van achteraf-betaling. Ze doen exact hetzelfde. Op de een of andere manier vinden we dat het stukje gokken iets meer met ons doet dan kopen.
Artikel gaat door onder de foto
Er is een heel strikt wettelijk kader in Nederland, zo zei Eric Konings ook al in jullie gesprek. Aan de ene kant proberen ze hun website te optimaliseren, maar aan de andere kant zijn er allemaal dingen die in werking moeten treden als iemand op hun site te vaak of voor te veel geld gokt. Er gaan alarmbellen af als iemand bijvoorbeeld plotseling ‘s-nachts gaat gokken, of gekke bedragen gaat storten. In andere branches heb je dat helemaal niet. Er gaat geen alarmbel af bij bol.com wanneer jij drie keer met Klarna bestelt.
Nee, dat klopt. Wat ik een beetje te makkelijk vond van Eric, is dat hij zei dat er een een scherp wettelijk kader is voor de branche en dat iedereen zich daar aan moet houden. Maar als de missie is dat er meer toezicht moet komen en dat mensen die gokken minder moeten gaan gokken, dan passen de werkzaamheden die zij doen op hun site daar niet bij.
De missie van de wetgeving bedoel je?
Je hebt wetgeving, daar zit een bepaalde gedachte achter. Dan kan je als bedrijf de wetgeving heel zwart/wit gaan volgen. Een vinkje hier en een vinkje daar om er aan te voldoen. Maar als je er echt in gelooft, dan kan je er voor zorgen dat mensen minder gaan gokken. Dat kan echt. Je kunt namelijk ook die brein-manipulatie ter goede inzetten. Dat je juist zorgt dat er veel meer drempels zijn. Dat je meer dingen bedenkt om juist mensen te beschermen.
Als we de welkomstbonus nemen als voorbeeld: als jij geen 50 keer je geld op Max aanbiedt maar je concurrent wel, dan gaan de mensen toch daarheen?
Dat is een prisoner’s dilemma. Daarom zou het voor de gokindustrie spreken als ze een consensus bereiken dat ze dit met zijn allen willen gaan doen. Want ze zeggen ten slotte dat ze doen aan responsible gaming.
Chantal Schinkels
“Ik ben altijd voor zelfregulering, want we zijn toch allemaal volwassen.”
Ik begrijp natuurlijk ook wel dat wanneer één aanbieder het braafste jongetje van de klas gaat spelen, dat die dat dan merkt aan de omzet. Ik wil echt niet zeggen dat winst maken vies is. Maar het klopt niet wanneer je aan de ene kant aan het roepen bent wat je allemaal wel niet doet op het gebied van responsible gaming, maar aan de andere kant die trucjes uithaalt. Het voelt een beetje alsof ze zich strikt gezien wel aan de wet houden, maar ze begeven zich wel op het randje.
Jij zegt dat de bedrijven zelf die handschoen moeten oppakken. Dus dan pleit je voor zelfregulering zoals met de ROK? Of moet het wat jou betreft vanuit de wetgever komen?
Ik ben altijd voor zelfregulering, want we zijn toch allemaal volwassen. We moeten toch niet op onze vingers getikt hoeven te worden om iets niet te doen? Ik ben wel van mening dat het veel sneller gaat op het moment dat de overheid hier iets aan gaat doen want zelfregulering gaat altijd wat trager.
Als je op Google zoekt naar online casino’s, dan kan je ook een van de duizenden illegale online casino’s te zien krijgen. De industrie zal zeggen dat als hun product minder aantrekkelijk wordt, de klant zal kiezen voor goksites zonder vergunning. Dan komt die kanalisatie juist weer in het gevaar.
Dat vind ik een beetje te makkelijk. Want ook daarin kan je gewoon een balans vinden.
Maar die welkomstbonus waar we het over hadden. Als je bij een legaal Nederlands casino 1,3 keer je geld krijgt als Max de Grand Prix wint, en bij een Curaçaos casino vijftig keer je geld, dan kies ik daar toch voor?
Dan moet je nog wel eerst die goksite op Curaçao kunnen vinden. Ik ben er van overtuigd dat als jij die kan vinden, dat je er zo mee bezig bent dat je niet bij de gemiddelde gokker hoort. Je hebt altijd statistisch gezien extremen. Als je daar uitkomt, dan val je in het bakje van meest extreme. Ik vraag mij af of die überhaupt naar een legale site gaan om te gokken. Want illegale sites hebben vaak een beter aanbod omdat ze zich niet aan al die regels hoeven te houden. Ze hoeven ook niets af te dragen.
Ik ken de goksites in Nederland natuurlijk. Ik heb een website erover, dus voor mij is het gesneden koek. Maar hoe weet de gemiddelde geïnteresseerde wie er legaal is en wie niet, zeker nu de ongerichte gokreclames dus verboden zijn. Hoe weet de consument het verschil tussen het groen van bijvoorbeeld Unibet en Qbet?
Dan kunnen ze daar terecht komen net als dat er een kans is dat ze terecht komen op een legale site. Dat is nu ook niet anders. Hoe zoeken mensen? Dat is het alle belangrijkste. Daar hebben we het niet eens over gehad omdat ik vind dat dat er niet bij past.
“Het hoeft niet zo te zijn dat je 117 marketingcookies bij iemand op zijn computer plaatst, om iemand overal te kunnen volgen voor twee jaar lang.”
Chantal Schinkels
Stel; over vijf jaar gebruiken we nog steeds Google. Dan is het van belang dat je met de legale websites natuurlijk zo hoog mogelijk komt te staan. Maar wat er gebeurt op het moment dat jij zo’n site gaat bezoeken, daarin kunnen nog wel dingen in worden aangepast. Het hoeft niet zo te zijn dat je 117 marketingcookies bij iemand op zijn computer plaatst, om iemand overal te kunnen volgen voor twee jaar lang. Dat is niet nodig.
Mensen hebben van nature een bepaald soort weerstand. Op een gegeven moment is die weerstand door alle reclames weg. Op het moment dat je geen weerstand hebt, neem je de volgende stap. Je kan jezelf als gokbedrijf afvragen of je dat wel moet willen. Moeten we wel zoveel marketingcookies plaatsen? Moeten we mensen wel op Facebook of Google achtervolgen? Moeten we dat eigenlijk wel willen? Klopt het wel met wat we willen om zo min mogelijk mensen gokverslaafd te maken? Daar begint het volgens mij.
Terug naar dat prisoner’s dilemma waar we het over hadden. Want wat je voorstelt werkt alleen als alle legale aanbieders meedoen. Als je toch ergens moet beginnen, dan zou ik dat van de twee staatsdeelnemingen verwachten.
Als er twee bedrijven zijn die dit gewoon kunnen uitvoeren, dan zijn zij dat wel inderdaad. Daarom vond ik het ook zo bizar dat die case die ik zag, de Staatsloterij betrof. Dat is gewoon onderdeel van de Nederlandse Loterij, dus van de staat. Ik kreeg er een soort van kortsluiting van in mijn hoofd. Ik begreep er helemaal niets van. Zeker toen ze zeiden dat ze dit soort projecten ook bij TOTO zouden gaan doen. TOTO, dat weten we, is een website waar heel veel gokverslavingen beginnen. Vraag maar aan de partijen die mensen helpen. Vaak wordt er dan aangegeven dat het bij TOTO begon en daarna helemaal uit de hand is gelopen.
De CEO van de Nederlandse Loterij zei tegen mij dat hij een mandaat heeft om in Nederland mee te helpen aan de kanalisatie. Dus zij doen er alles aan om al die spelers die eerst illegaal gokten, bij hun te krijgen.
Ja, dat vind ik echt te makkelijk.
“Hoe dit op mij overkomt is dat ze de kanalisatie gebruiken om het andere gedrag goed te praten. ”
Chantal Schinkels
Ik heb begrepen dat die kanalisatie gelukt is. Hoe dit op mij overkomt is dat ze de kanalisatie gebruiken om het andere gedrag goed te praten. Want waarom zou marketingtracking effect hebben op je kanalisatie? Waarom zijn al die welkomstaanbiedingen er? Daar kan je ook een balans in vinden. Waarom zou dat helpen in je kanalisatie? Waarom zou heel dat geoptimaliseerde design helpen bij de kanalisatie? Ik vind dat echt wel een beetje je eigen straatje schoonvegen.
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen laag- en hoogrisico kansspelen in Nederland. De strengere wetgeving geldt voor hoog-risico-kansspelen. Terwijl de case die jou aan het denken zette, was voor een loterij die valt onder de categorie laagrisico-kansspel. Nou ben jij geen verslavingsexpert, maar je kan er wel een mening over hebben. Wat vind je van die tweedeling die gemaakt wordt?
Ik vind dat bizar. Wat vind jij daar van?
Wat ik er van begrijp is dat laagrisico kansspelen minder verslavingsgevoelig zijn omdat er een veel langere tijd zit tussen de initiatie en het resultaat. Tussen het kopen van een lot en de uitslag zit veel langer dan tussen aan de hendel van een gokkast trekken en zien of je gewonnen hebt. Ik kan me wel voorstellen dat het één een grotere verslavende werking heeft dan de ander, maar ik ben geen expert.
Ik begrijp het hoge en lage risico wel. Maar wat ik ook zie, en je geeft terecht aan dat ik geen verslavingsdeskundige ben, dat iets onderdeel van een gewoonte kan worden. Bijvoorbeeld de tiende van de maand…
Dan valt ie…
Inderdaad. Als ik zeg ‘De tiende van de maand,’ dan weet jij al waar ik het over heb. Dat is dan een onderdeel van een gewoonte.
Er zijn mensen die in groepjes staatsloten kopen en elke tiende van de maand met z’n allen zitten om te kijken of ze iets hebben gewonnen. Er zijn mensen die met hun laatste geld een staatslot kopen.
Loterijen zijn dan wel laagrisico, maar het is onderdeel van je leven. Ik begrijp dat de kans dat je op een fruitmachine blijft doorgaan groter is dan bij een loterij. Maar we kunnen niet zeggen dat je niet verslaafd kan raken aan een laagrisico kansspel simpelweg omdat er een tijdsspanne tussen zit. Het maakt nog steeds een onderdeel van je leven.
Chantal Schinkels
“Er is geen sprake van een cultuur die ik bij een staatbedrijf zou verwachten; eentje gericht op responsible gaming.”
Ik vind het bijzonder dat de Staatloterij, om maar even terug te komen op die award, daar zo trots op is dat ze daarmee naar buiten stappen. Dat zegt iets over de cultuur die daar heerst. Dat is een cultuur gericht op meer conversie en meer verkoop. Er is geen sprake van een cultuur die ik bij een staatbedrijf zou verwachten; eentje gericht op responsible gaming.
Dit is een gevoelig onderdeel en ik probeer mij voorzichtig uit te drukken want ik wil de gevaren niet bagatelliseren of mensen met problemen onderbelicht laten. Maar we moeten niet vergeten dat er heel veel mensen zijn die plezier beleven aan kansspelen. Jij wellicht niet, maar er zijn heel veel mensen die het heel leuk vinden. Het zijn niet allemaal verslaafden die hun speelgedrag niet onder controle hebben. Die honderdduizenden mensen die regelmatig gokken, zijn niet allemaal zombies die verslaafd zijn en van zichzelf naar het casino moeten.
Natuurlijk zijn er mensen die er veel plezier aan beleven en het heel leuk vinden. Het zijn zeker niet allemaal zombies. Maar ik geloof ook niet dat de aanpassingen waarover ik het hier heb, het plezier wat sommige mensen hebben teniet zou doen. Het is geen zero sum game.
Ik vind het een beetje makkelijk gezegd, en dat hoor ik ook heel vaak wanneer ik praat over koopverslaving, dat mensen hier zelf verantwoordelijk voor zijn. Online zijn we eigenlijk alleen verantwoordelijk voor dingen die we rationeel beslissen. Ongeveer een tot vijf procent van de beslissingen die we dagelijks maken, maken we rationeel. In maar heel weinig gevallen hebben we over een beslissing echt nagedacht en een voor- en nadelenlijstje gemaakt. De rest van de beslissingen maken we allemaal onbewust.
Die marketingtechnieken, die brein-manipulatie in de vorm van dataverzameling, triggert je onderbewustzijn.
Je maakt zelf de vergelijking met koopverslaving. Van alle mensen die bij bol.com kopen is er ook maar een heel klein deel koopverslaafd, neem ik aan. Van alle mensen die gokken is er ook maar een klein gedeelte gokverslaafd. Die verliezen zich er in. Zou dan het hele design van bol.com en die online casino’s volgens jou alsnog aan regels gebonden moeten zijn om die kleine groep wel te beschermen?
“Die marketingtechnieken, die brein-manipulatie in de vorm van dataverzameling, triggert je onderbewustzijn.”
Chantal Schinkels
Ik denk dat de groep groter is dan je denkt. Maar daar zitten ook gradaties in, laat ik dat voorop stellen. Zoals ik al zei, ik ben niet zo van de regeltjes. Ik denk echt dat er een kans ligt wanneer jij als online casino op een andere manier je aanbod gaat aanbieden. Ik denk dat je je daarmee juist kan onderscheiden van de rest.
We verwachten het van een staatsonderneming, maar hoe mooi zou het zijn als een bedrijf dat niets met de staat te maken heeft een businessmodel kan bedenken wat geld oplevert en responsible gaming op nummer 1 zet in plaats van het conversiepercentage?
Tijs van den Brink, de presentator van Dit is de dag, zei in jullie gesprek dat online casino’s dan volgens jou saaier moeten worden. Dat is dan waarschijnlijk wel het resultaat, toch?
Dan bekijk je het te zwart/wit. Je kan het saaier noemen maar je kunt het ook meer beschermend noemen. Je kunt het ook verantwoordelijker noemen. Er zijn ook zat manieren te bedenken dat je iemand entertainment biedt zonder Responsible Gaming uit het oog te verliezen. Zoals jij zei; het is een vorm van entertainment. Maar het hoeft niet entertainment te zijn waar iemand constant die dopaminerush voelt. Of dat hij of zij constant meldingen en mailtjes en reclames krijgt om maar nog een keer te spelen. Als iemand aangeeft dat diens weerstand nu nog sterk genoeg is, dat je dat niet gaat proberen af te knabbelen.
Jouw debat-partner zei in Dit is de dag, dat de discussie voortkomt uit een aanname dat het aantal gokverslaafden groeit door de legalisatie van online gokken. Maar dat het aantal gokverslaafden volgens het LADIS-systeem niet is gegroeid. Maar jij zegt dus: alles wat ik zie bij de gokwebsites, is erop gericht om mensen meer te laten gokken en dat is al kwalijk.
Ja, omdat het werkt. Het is pure breinmanipulatie en het werkt. Eric zei ook al dat dit een vorm van e-commerce is en ieder e-commercebedrijf doet dit. En dat klopt. Online casino’s zijn officieel een e-commercebedrijf, maar er zit wat meer achter dan dat.
Ik heb het idee dat ze door hun onbewuste onbekwaamheid dit soort dingen doen omdat zij nog een cultuur hebben van conversie-optimalisatie. Dat merk je ook in interviews die mensen die in de industrie zitten geven. Als ze zich meer bewust zouden zijn van het feit dat de aanpassingen die ze doen er voor zorgen dat het deurtje opengezet wordt voor mensen om echt heftig verslaafd te raken, dan zouden ze het niet zo doen, denk ik.
“Ik heb het idee dat ze door hun onbewuste onbekwaamheid dit soort dingen doen omdat zij nog een cultuur hebben van conversie-optimalisatie.”
Chantal Schinkels
Je noemt het wel onbewust onbekwaam, niet bewust kwaadaardig.
Ik ga uit van het goede van de mens. Ik hoop in ieder geval dat het een kwestie is van te weinig kennis over dit onderwerp. Maar dat is ook logisch. Als je naar een e-commerce-event gaat of je leest een boek over conversieoptimalisatie of over online beïnvloeding, dan gaat het niet over de schadelijke kant ervan. Dan gaat het over de mogelijkheden om meer te verdienen. Er wordt niet geschreven over de gevaren. Er staat niet van ‘Let op, op het moment dat je dit doet kun je er voor zorgen dat mensen op breinniveau worden getriggerd en eigenlijk geen kant meer op kunnen!’
Heb je het gokken niet meer onder controle? Dan kan je jezelf inschrijven in Cruks (Centraal Register Uitsluiting Kansspelen) via CruksRegister.nl. Eenmaal aangemeld voor die gokstop, kan je niet meer bij landgebonden en online casino’s spelen. Cruks is een middel, niet de ultieme oplossing. Lees onze pagina over bewust spelen en zoek hulp als je er niet alleen uitkomt.
Foto’s via Chantal Schinkels. Foto’s door Mitsuko Fliervoet Photography, Carline van Kuijk Fotografie en Fjodor Buis Fotografie.
